Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Odlew gipsowy należący do zestawu trzech niewielkich „Aktów kobiecych", hipotetycznie datowanych, a przekazanych w darze gminie miasta Łódź i włączonych 31 III 1930 do zbiorów Muzeum. Dwie rzeźby w gipsie artystka wystawiła po raz pierwszy na „Salonie  Modernistów" (Warszawa, 1928), być może właśnie z tego zespołu. W latach 30. XX wieku „Akty (1), (2) i (3)" prezentowane były w kolekcji muzealnej, początkowo w „Sali artystów łódzkich”, następnie w „Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej". Autor wstępu do „Katalogu Działu Sztuki nr 1" (Łódź, 1930) dostrzegł, iż są to dzieła „zajmujące doskonałym opanowaniem rzeźbiarskiej formy, ścisłą i celową logiką i architektoniką bryły”. Modelowała je w glinie, bezpośrednio z natury, studiując najpewniej własne ciało, do czego upoważnia porównanie ich form z zachowanymi fotografiami osobistymi. Postrzegała ten rodzaj twórczości w kategoriach sztuki „wypoczynkowej”. „Akt" ten i wszystkie nam znane mają bryły zwarte, z założenia pozbawione jakichkolwiek otworów, co wyraźnie odróżnia je od rozwiązań Umberto Boccioniego czy Aleksandra Archipenki, z którymi w dotychczasowej  literaturze zwykło porównywać się poszukiwania Kobro, niejako w ślad za przedwojenną krytyką, zasugerowaną najpewniej ilustracyjnym materiałem porównawczym w „Kompozycji przestrzeni. Obliczenia rytmu czasoprzestrzennego" (Łódź, 1930). Ciało stanowi dla niej „jedność organiczną” w przestrzeni i jako takie posiada swe własne granice naturalne, w przeciwieństwie do „kompozycji przestrzeni" (abstrakcyjnego pojęcia nowoczesnej rzeźby) pozbawionej takich granic, a w myśl założeń unizmu przez otwarcie na przestrzeń zdolnej do włączenia się w jej nieskończoność. „Akty" analizowane z tego punktu widzenia ujawniają nam nie zbadany aspekt teorii unizmu. (...).

„Akt (2)" jest figurą kobiety siedzącej w pozycji skulonej, obejmującej ramionami podciągnięte nogi, z głową wspartą na kolanach i jednocześnie wtuloną w prawe ramię. Kompozycja zamknięta w trójkącie. Forma modelowana gładko, linie ostre wyznaczają  tylko niektóre krawędzie przełamywanych płaszczyzn, akcentujące konstrukcyjne części ciała: na linii kręgosłupa łezkowate wgłębienia kondensujące napięcie mięśni grzbietu, czy w partii nóg syntetyzujące skośnymi cięciami w jednym z widoków ich ustawienie. Figura  pozbawiona twarzy, odindywidualizowana. Szczegóły anatomiczne (piersi) wymodelowane wyraźnie lecz nie drobiazgowo. Ukształtowanie bryły porównywalne z „Aktem (1)" i „(3)". Autorka wykonała co najmniej jeszcze jeden znany nam gipsowy odlew niniejszego „Aktu", przeznaczony, co wynika ze źródeł, na sprzedaż. Być może jest on tożsamy z odlewem przechowywanym od lat 50. XX wieku aż do końca lat 70. XX wieku przez przyjaciółkę Kobro, Franciszkę Jackiewicz (Aleksandra Ozerkowska). W 1964 roku właścicielka rzeźby, w porozumieniu z córką Kobro, sporządziła odlew w brązie (nie sygn.) ustawiony później na nagrobku małżeństwa Jackiewiczów na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, obecnie zastąpiony kolejnym odlewem  w żeliwie. Brąz natomiast został podarowany do zbiorów warszawskiego Muzeum Narodowego. Autorski gips zmieniał właścicieli, w połowie lat 80. XX wieku był wystawiany w Londynie.

Z egzemplarza przechowywanego w Muzeum Sztuki w Lodzi wykonano także odlew w czarno-patynowanym brązie.

Zenobia Karnicka, cytat z katalogu: „Katarzyna Kobro 1989-1951. W setną rocznicę urodzin", kat. wystawy, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź, 1998, s. 129