Jerzy Janisch
Kompozycja z czarnym profilem
| Datowanie: | 1933 ok. |
| Technika: | fotokolaż |
| Materiały: | papier |
| Rozmiar: | wys. 26 cm, szer. 35,5 cm |
| Sposób nabycia: | zakup (dotacja MKiDN) |
| Data nabycia: | 14.11.2018 |
| Numer inwentarzowy: | MS/SN/RYS/2224 |
| Dzieło dostępne na ekspozycji: | tak |
Opis dzieła
Kolaż składa się z dwóch równych wielkością części o kształcie prostokąta, umieszczonych symetrycznie wobec siebie. W części lewej widnieje wycięte z czarnego papieru popiersie kobiety zwróconej profilem ku centrum obrazu. Włosy i usta postaci przeniesione zostały z przedstawień kobiet reprodukowanych w pismach ilustrowanych. W części prawej układ elementów fotograficznych wyciętych z pism lub książek tworzy przedstawienie wnętrza otwartego na płaszczyznę morza z podwójnym żaglem. We wnętrzu umieszczona jest figurka zwierzątka przypominającego jaszczurkę. Wzajemne usytuowanie obu części pracy sugeruje, że wnętrze jest przestrzenią wyobrażoną przez postać kobiecą – wizualizacją jej sfery psychicznej.
Pracę można uznać za jedno z najważniejszych osiągnięć artystycznych Jerzego Janischa. Wykorzystuje ona zasady poetyki surrealizmu i zapowiada istotne cechy stylistyki pop artu, nie tylko w kontekście polskim, ale również w wymiarze międzynarodowym. Zdaniem Janischa poetyka surrealizmu „[r]ozszerza realizm zewnętrzny, dołączając doń fakta często dotychczas podświadome, będące wyrazem tego drugiego życia istniejącego w nas samych, a nie zawsze idącego równolegle z przejawami świata zewnętrznego”.
Paweł Polit
