Julia Pirotte

Julia Pirotte (ur. 1907 w Końskowoli, zm. 25 lipca 2000 w Warszawie) – polska fotografka i fotoreporterka narodowości żydowskiej. Sławę przyniosły jej prace wykonane w Marsylii podczas II wojny światowej dokumentujące francuski ruch oporu oraz fotografie skutków pogromu kieleckiego w 1946.

Urodziła się w 1907 roku w ubogiej rodzinie żydowskiej Borucha i Sury Diament w Końskowoli. Gdy miała 6 lat, umarła jej matka. W wieku 18 lat trafiła na 4 lata do więzienia jako członek Komunistycznej Partii Polski. W 1934 miała wyjechać do Francji do swojej siostry Mandli, ale choroba zatrzymała ją w Belgii, gdzie poślubiła brukselskiego lewicowego działacza Jeana Pirotte'a i rozpoczęła kurs dziennikarstwa i fotografii. W dniu wybuchu wojny, 1 września 1939 przeprowadzała reportaż na Litwie, Łotwie i Estonii.

W maju 1940, po ataku III Rzeszy na Belgię i deportacji męża, przeniosła się na południe Francji. Tam wraz z młodzszą siostrą Mandlą Marią Diamant (ur. 1911) odegrały aktywną rolę w żydowskich i francuskich grupach ruchu oporu. W Marsylii rozpoczęła pracę w charakterze fotoreportera magazynu "Dimanche Illustré", będąc jednocześnie kurierem broni, fałszywych dokumentów i publikacji podziemnych. Pełniąca podobną rolę Mandla została aresztowana, a następnie przewieziona do więzienia we Wrocławiu i ścięta gilotyną 24 sierpnia 1944. W pracy zawodowej Julia koncentrowała się na dokumentowaniu życia we Francji pod rządami władz Vichy. Jednocześnie jako członkini francs-tireurs dokumentowała działania maquis w lecie 1944 i wyzwolenie Marsylii.

Po wojnie powróciła do Polski i została fotoreporterem "Żołnierza Polskiego", dla którego wykonała m.in. dokumentację fotograficzną skutków pogromu kieleckiego z 4 lipca 1946 oraz odbudowy Warszawy. Wzięła również udział w Światowym Kongresie Intelektualistów w Obronie Pokoju we Wrocławiu w 1948, wykonując serię zdjęć ich uczestników, m.in. Pabla Picassa, Irène Joliot-Curie i Dominique'a Desantiego. W 1957 odwiedziła Izrael. W 1958 r. poznała i poślubiła ekonomistę Jefima Sokolskiego (zm. 1974). W późniejszych latach regularnie wyjeżdżała do Belgii, Francji i Stanów Zjednoczonych, gdzie w 1984 nowojorski International Center of Photography zorganizował wystawę jej prac. W 2008 r. kilka jej prac pojawiło się w Zachęcie na wystawie Dokumentalistki,