Władysław Ślewiński
Zapisał się w historii jako jeden z najważniejszych malarzy polskich tworzących w duchu postimpresjonizmu. Przez cały okres aktywności zawodowej pozostawał pod silnym wpływem sztuki francuskiej tego okresu. Związany z tzw. szkołą z Pont-Aven wprowadził do swojego malarstwa cechy charakterystyczne dla stylu grupy: chętnie upraszczał formy oraz operował swobodnymi płaszczyznami koloru. Właściwe dla Ślewińskiego było - pomimo stosowania bogatej palety - świadome rezygnowanie z intensywności barw, ich częste przytłumianie i wygaszanie. Był doskonałym pejzażystą - zachwycają jego prace marynistyczne powstałe w Bretanii, jak również górskie krajobrazy malowane w Tatrach. Artysta był również portrecistą i autorem licznych martwych natur. Do najbardziej znanych jego prac należą: Śpiąca kobieta z kotem (1896), Czesząca się (1897), Dwie Bretonki z koszem jabłek (1897), Morze w Bretanii (1904).
Artysta urodził się w Białyninie. Osierocony przez matkę, wychowywany był głównie przez babkę. Po ukończeniu gimnazjum w 1873 roku podjął studia w czernichowskiej Szkole Rolniczej. Nie sprawdził się jako zarządca odziedziczonego w 1886 roku majątku Pilaszkowice. Jego zainteresowania już wówczas zaczęły się koncentrować wokół sztuki - epizodycznie uczęszczał do Gersonowskiej Klasy Rysunkowej. Nie widząc perspektyw rozwoju w Warszawie, Ślewiński w 1888 roku podjął decyzję o wyjeździe do Paryża. Tu przez około dwa lata uczył się w popularnych Académie Julian oraz Académie Colarossi, ale o ukształtowaniu jego postawy jako malarza zadecydowały zawarte w tym czasie znajomości artystyczne w paryskich kawiarniach. W taki sposób Ślewiński poznał Paula Gauguina, z którym połączyła go wieloletnia przyjaźń. Pod jego wpływem Ślewiński związał się także z tzw. szkołą z Pont-Aven. W 1889 roku wyjechał do Bretanii na północy Francji, gdzie po raz pierwszy podjął tematykę marynistyczną. Fascynacja surowym krajobrazem regionu wpłynęła na decyzję Ślewińskiego o zamieszkaniu tamże.
Ślewiński był związany z międzynarodowym środowiskiem artystycznym skupiającym się w Paryżu, utrzymywał również bliskie relacje z Polonią artystyczną. Uczestniczył także w wystawach: jego prace prezentowane były podczas Salonu Niezależnych w 1896 roku, a także rok później m.in. na wystawach w Paryżu, Lwowie oraz Warszawie.
W 1905 roku Ślewiński postanowił zamieszkać w Warszawie. Powrotowi do kraju towarzyszyła prezentacja jego prac w Salonie Aleksandra Krywulta. Artysta często zmieniał miejsce pobytu. Z Warszawy przeprowadził się do Krakowa, skąd w 1906 roku przeniósł do położonego na Podhalu Poronina. Był oczarowany tatrzańskimi krajobrazami, co przełożyło się na liczne powstałe w tamtym okresie pejzaże. Malował również portrety mieszkańców okolicy, które pomimo prostoty formy stanowiły interesujące studia psychologiczne postaci. Najbardziej znaną pracą z tego okresu jest Sierota z Poronina (1906).
W 1907 roku Ślewiński wyjechał do Monachium. Po kilku miesiącach spędzonych w stolicy Bawarii zamieszkał ponownie w Warszawie. W 1908 roku sprawował stanowisko profesora w tamtejszej Szkole Sztuk Pięknych, a po odejściu z uczelni prowadził prywatną pracownię malarską, w której przyjmował uczniów. W kolejnym roku zorganizował wyjazd plenerowy dla swoich podopiecznych do Kazimierza nad Wisłą, którego rezultatem były dwie wystawy zorganizowane w Warszawie w 1909 roku, obejmujące prezentację prac samego Ślewińskiego, jak też młodych adeptów sztuki. W 1910 roku artysta powrócił do Francji. Zamieszkał w bretońskim Doëlan, gdzie w swoim domu prowadził również pracownię. W kolejnych latach wiele malował, brał również udział w wystawach. Od 1916 roku zmagał się z narastającymi problemami zdrowotnymi. Zmarł w paryskim szpitalu w 1918 roku.
W kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi znajdują się dwie prace Władysława Ślewińskiego: Pejzaż bretoński/Krajobraz z Kerfany (ok. 1905) oraz Morskie Oko (ok. 1907).
Maria Milanowska
