Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Obraz sprawia wrażenie wycinka większej całości. Przypomina oglądany przez kwadratowy wizjer detal wzoru dekorującego parkan albo ścianę. Masywność czarnej kratownicy na białym tle rozbijają jedynie trzy pola w kolorze czerwonym, niebieskim i żółtym. Brak zbędnych dekoracji i prostota elementów geometrycznych to kwintesencja dyscypliny formalnej. Wrażenie ożywczego ruchu, wibracji i trójwymiarowości wywołują dynamiczne skosy oraz swoiste złudzenie przenikania się białych i czarnych elementów. „Kontrkompozycja XV" należy do serii obrazów o tym samym tytule i kolejnych numerach. Poprzedzały je 22 szkice zebrane w portfolio „Liber Veritatis" (1924–27). Termin „Kontrkompozycja" został po raz pierwszy użyty przez Van Doesburga w 1925 jako określenie obrazów geometrycznych o diagonalnym układzie elementów. Oznaczało to zerwanie z neoplastycyzmem, którego zasady dopuszczały stosowanie pionu i poziomu w komponowaniu obrazów. Nowy kierunek został nazwany elementaryzmem (1926).

Paulina Kurc-Maj (Cytat za: „Abecadło", red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb. [71])