Katarzyna Kobro
Akt (1)
Datowanie: | 1925-1927 |
Technika: | rzeźba |
Materiały: | gips |
Rozmiar: | wys. 22 cm, szer. 13 cm, głęb. 19 cm |
Sposób nabycia: | dar |
Data nabycia: | 31.03.1930 |
Numer inwentarzowy: | MS/SN/R/2 |
Dzieło dostępne na ekspozycji: | tak |
Opis dzieła
Odlew gipsowy otwierający, w kolejności umownej, zestaw trzech niewielkich „Aktów kobiecych", hipotetycznie datowanych a przekazanych w darze gminie miasta Łódź i włączonych 31 III 1930 do zbiorów Muzeum. Dwie rzeźby w gipsie artystka wystawiła po raz pierwszy na „Salonie Modernistów" (Warszawa, 1928), być może właśnie z tego zespołu. W latach 30. XX wieku „Akty (1), (2) i (3)" prezentowane były w kolekcji muzealnej, początkowo w „Sali artystów łódzkich”, następnie w „Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej". Autor wstępu do „Katalogu Działu Sztuki nr 1" (Łódź, 1930) dostrzegł, iż są to dzieła „zajmujące doskonałym opanowaniem rzeźbiarskiej formy, ścisłą i celową logiką i architektoniką bryły”.
Modelowała je w glinie, bezpośrednio z natury, studiując najpewniej własne ciało, do czego upoważnia porównanie ich form z zachowanymi fotografiami osobistymi. Postrzegała ten rodzaj twórczości w kategoriach sztuki „wypoczynkowej”. „Akt (1)" to kobieta siedząca z podwiniętymi nogami, o szczupłym torsie lekko wysuniętym do przodu, „sferycznych”, jak u „Madonny" Jeana Fouqueta, piersiach, ściągniętych ramionach z lewą ręką zgiętą na plecach, prawą opuszczoną wzdłuż boku i odrzuconą w tył głową, złożoną równocześnie na lewym uniesionym ramieniu. Forma obła i miękka, miejscami o ostrych krawędziach i charakterystycznych podcięciach, zagłębieniach. Zsyntetyzowana na granicy abstrakcji figuratywność daje przy oglądzie tej rzeźby zaskakujące niekiedy widoki ciała, nieoczekiwanie jakby przesłoniętego spódnicą, z twarzą ukrytą pod zgeometryzowaną „czapeczką”. „Akt" ten i wszystkie nam znane mają bryły zwarte, z założenia pozbawione jakichkolwiek otworów, co wyraźnie odróżnia je od rozwiązań Umberto Boccioniego czy Aleksandra Archipenki, z którymi w dotychczasowej literaturze zwykło porównywać się poszukiwania Kobro, niejako w ślad za przedwojenną krytyką, zasugerowaną najpewniej ilustracyjnym materiałem porównawczym w „Kompozycji przestrzeni. Obliczenia rytmu czasoprzestrzennego" (Łódź, 1930).
Ciało stanowi dla niej „jedność organiczną” w przestrzeni i jako takie posiada swe własne granice naturalne, w przeciwieństwie do „kompozycji przestrzeni" (abstrakcyjnego pojęcia nowoczesnej rzeźby) pozbawionej takich granic, a w myśl założeń unizmu przez otwarcie na przestrzeń zdolnej do włączenia się w jej nieskończoność. „Akty" analizowane z tego punktu widzenia ujawniają nam nie zbadany aspekt teorii unizmu. Z niniejszego „Aktu" w 1990 roku wykonano we Francji, na podstawie umowy Muzeum Sztuki w Łodzi z Galerią Frannki Berndt, odlew w czarno-patynowanym brązie (wł. prywatna).
Zenobia Karnicka, cytat z katalogu: „Katarzyna Kobro 1989-1951. W setną rocznicę urodzin", kat. wystawy, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 1998, s. 128)
Katarzyna Kobro, Władysław Strzemiński, Centralne Biuro Wystaw Artystycznych ZPAP, Łódź, 1956-12-01 - 1957-01-01
Katarzyna Kobro (1898-1951). W setną rocznicę urodzin., 1998-10-21 - 1999-01-17
a.r.Artistes revolutionnaires de Łódź, Musee d'Ixelles, Bruksela, 2001-10-17 - 2002-01-06
Poruszone ciała. Choreografie nowoczesności, 2016-11-18 - 2017-03-05
Katalog Działu Sztuki nr 1, rozdz.: poz. 86, Łódź : Wydawn. Magistratu m. Łodzi ; Ludomir Mazurkiewicz i S-ka (druk) [Miejskie Muzeum Historii i Sztuki im. J. i K. Bartoszewiczów w Łodzi], 1930, s. 16.,Karnicka Zenobia, Janina Ładnowska, Elżbieta Fuchs,