Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Leopold Buczkowski postrzegał swoją twórczość plastyczną jako komplementarną wobec twórczości pisarskiej. Obie wzięły się z impulsu dokumentowania rzeczywistości społecznej Podola, w której żył – wielokulturowej krainy jego dzieciństwa i młodości, która w okolicznościach wojennych niemal na jego oczach uległa destrukcji.

Obrazy jego mają charakter fragmentaryczny, jakby wyjęte zostały z toku określonych narracji. Niekiedy są one, w dosłownym znaczeniu, ilustracjami do utworów własnych lub cudzych. Prace o charakterze groteskowym ukazują, jak w krzywym zwierciadle, paradoksy nowożytnej historii. Zbiór obrazów abstrakcyjnych Buczkowskiego można uznać za odpowiednik jego eksperymentów prozatorskich. Pejzaże i portrety hołdują tradycji koloryzmu, rzeźby zaś zbliżają go do sztuki ludowej. Artysta podejmuje w swojej twórczości grę z zastanymi konwencjami artystycznymi; jego dzieło literackie i plastyczne stanowi, jak napisała Agnieszka Karpowicz, rodzaj muzeum mieszczącego „kolejne obrazy, sceny teatralne, literackie, historyczne, które »wiszą na ścianach« literackiego świata przedstawionego”.

W okresie wojny Buczkowski tworzył prace, w których ukazywał grozę życia w okresie okupacji. Przywołują one rzeczywistość prześladowań i pogromów ludności polskiej na Podolu w 1942 i 1943 roku, których artysta był świadkiem, inicjowanych przez ukraińskich nacjonalistów. Rzeczywistość ta opisana została w dzienniku Buczkowskiego z czasu wojny i stanowiła tło zdarzeń opisanych w powieściach Czarny potok (1954) i Dorycki krużganek (1957).

Paweł Polit