Film

Sanja Iveković (ur. 1949, Zagrzeb) jest mistrzynią poważnych tematów. Tytuły jej ostatnich wystaw, Alarm ogólny czy Pilne kwestie, celują na poziomie języka w sedno problemów współczesności, żądają natychmiastowej uwagi, kierują zainteresowanie bezpośrednio na sprawy naglące, alarmujące dla bliźniego i obywatela. Twórczość artystki można odczytywać jako niecodzienny raport o społecznej kondycji; prowadzony od lat 70. subiektywny zapis przeobrażeń rzeczywistości w dwóch politycznych ustrojach, jak również jej osobisty dziennik pełen komentarzy dotyczących otaczającej codzienności.

Iveković śledzi demontowanie polityczno-społecznej rzeczywistości Jugosławii oraz narodziny nowego narodowego państwa i nowego języka. To właśnie poprzez działania na języku, w jego przestrzeni semantycznej i strukturalnej, artystka
walczy o zachowanie prawa niezbywalnego dla każdego podmiotu: prawa do posiadania własnego zdania, możliwości jego wyrażania oraz sformułowania „słownika finalnego“ – ostatecznej instancji językowej każdego człowieka – „zestawu słów, których używa [on/ona] do uzasadnienia swoich działań, swoich przekonań i swojego życia“ (R. Rorty). Od lat 70. Iveković sięga w swej twórczości po rozmaite systemy formalne, aby w ostatecznym rozrachunku przywrócić podmiotowość tym, którzy ją utracili. Tę możliwość stwarza zarówno dla siebie jak i dla innych bezimiennych podmiotów poprzez ustanowienie ramy-‚sceny‘ wewnątrz której stają się one ponownie widzialne i gdzie na powrót obowiązują niezbywalne prawa jednostki. 

Punktem wyjścia indywidualnej wystawy artystki w Muzeum Sztuki w Łodzi, pierwszej w Polsce tak szerokiej prezentacji jej prac, jest próba przyjrzenia się pracom, dla których fundamentalna okazuje się zależność między wizualnym a tekstowym dyskursem. Na wystawę składa się wybór dzieł z lat 1974–2007 oraz projekt Dom kobiet (Okulary) (2009) zrealizowany w formie plakatów w przestrzeni publicznej kilku polskich miast, który podnosi temat nielegalnej w Polsce aborcji.

Kuratorka: Magdalena Ziółkowska