Audio

Wiedeń, rok 1924. Artysta i architekt Fryderyk Kiesler organizuje, projektuje i zostaje kuratorem wystawy Internationale Ausstellung neuer Theatertechnik - Międzynarodowej Wystawy Nowych Technik Teatralnych. Dzięki imponującym znajomościom i koneksjom zaprasza na nią reprezentantów awangardy z całej Europy. Na wystawie pokazuje im najbardziej radykalne i nowatorskie podejście do odnowy teatru - rosyjski konstruktywizm, włoski futuryzm i weimarski Bauhaus. Znosząc ograniczenia, które tworzy scena teatru, Kiesler uwzględnia w swojej wizji najnowsze osiągnięcia wciąż eksperymentalnej sztuki filmowej, prezentując światu po raz pierwszy Balet Mechaniczny Fernanda Légera i Dudleya Murphy'ego.

Adaptując ideę Gesamtkunstwerk - syntezy sztuk, Kiesler rozwinął holistyczną koncepcję designu. Dokonał tego wykorzystując zunifikowany, formalny język geometrii oraz podstawowe kolory konstruktywistów - czerwony, czarny i biały. Od biletów wstępu, plakatów i katalogu wystawy, po przełamującą schematy architekturę całej ekspozycji, wyzwala przestrzeń muzeum z okowów romantyzmu i „dekoracyjnego blefu” tradycyjnych wystaw.

Centralną oś ekspozycji stanowi Raumbühne - Scena Przestrzenna samego Kieslera - jego wizja teatru przyszłości. Ta wykonana w skali 1:1, wolnostojąca konstrukcja w kształcie spirali wypełniła przestrzeń sali nazywanej dziś Halą Mozarta, podczas gdy widzowie mogli z balkonów przyglądać się jej powstawaniu. W przeciwieństwie do wielu ówczesnych koncepcji scenicznych, które nigdy nie zostały urzeczywistnione, Scena Przestrzenna została ukończona i wykorzystywana podczas spektakli. Oprócz praktycznego zaangażowania w projekty związane z teatrem, Kiesler stworzył również manifesty dadaistyczne, głoszące radykalną odnowę teatru. Wyśmiana przez prasę, lecz uwielbiana przez artystów, Scena Przestrzenna rozsławiona została także przez zarzuty dotyczące jej rzekomego splagiaryzowania - za autora przyświecającej jej idei uważał się psychiatra i założyciel Psychodramy, Jacob Levy Morano.

Gerd Zillner jest archiwistą i kuratorem w austriackiej fundacji im. Fryderyka i Lillian Kieslerów. Był kuratorem wielu wystaw, publikował artykuły o Kieslerze oraz współredagował biografię artysty pt. Friedrich Kiesler: Architekt, Künstler, Visionär, red. Gerd Zillner, Peter Bogner u. Dieter Bogner, (München 2017). Obecnie redaguje zbiór esejów kluczowych dla zapoznania się z otaczającym Kieslera środowiskiem artystycznym - Frederick Kiesler. Face-to-Face with the Avant-Garde, ed. Peter Bogner u. Gerd Zillner, (Basel 2018) oraz, wraz z Spyrosem Papapetrosem, pracuje nad publikacją nieznanego manuskryptu Kieslera pt. Magic Architecture. The Story of Human Housing, na którą otrzymali grant Fundacji Grahama.

Więcej o wystawie.