Jan Bułhak
Zaułek Literacki
Datowanie: | 1919 |
Technika: | brom, fotografia czarno-biała |
Rozmiar: | wys. 15,8 cm, szer. 10,3 cm; z passe-partout: wys. 32 cm, szer. 23,3 cm |
Sposób nabycia: | dar |
Data nabycia: | 15.09.2004 |
Numer inwentarzowy: | MS/SN/F/2807/25 |
Dzieło dostępne na ekspozycji: | tak |
Opis dzieła
Teka „Wilno nr X" zawiera zestaw dziewięćdziesięciu siedmiu fotografii naklejonych na tektury. Prace wykonane w latach 1915–1919 ukazują zabytki architektury Wilna, w którym Jan Bułhak mieszkał i pracował od 1912 roku. W tym mieście prowadził swoją pracownię i jednocześnie za namową malarza Ferdynanda Ruszczyca przyjął posadę fotografa miejskiego. W latach 1912–1915 zajmował się tworzeniem dokumentacji miasta dla Zarządu Miasta Wilna. Archiwizowanie zabytków kontynuował także po zakończeniu tej współpracy. W 1914 roku ukazał się pierwszy album „Świątynie wileńskie I", a rok później artysta opracował sześć kolejnych albumów z pracami ukazującymi krajobraz litewski: „Litwa w fotografiach i obrazach J. Bułhaka". W tym samym czasie pracował nad albumami fotografii z Wilna, których zbiór w 1916 roku liczył już 800 zdjęć. Fotograficzną dokumentację Wilna artysta zakończył w 1920 roku, zamykając ją w 26 tomach.
Obrazy Wilna wpisują się w tak zwany nurt „fotografii ojczystej”, której Bułhak stał się głównym propagatorem w latach 30.. Łączyła ona w sobie przedstawienia pejzażu Polski poszerzone o cele społeczno-patriotyczne i miała przyczynić się do budowania tożsamości narodowej. Misją działających w tym nurcie fotografików było dokumentowanie polskich tradycji i zabytków oraz ukazywanie piękna rodzimego krajobrazu.
Zawartość „Teki X" pokazuje z jaką skrupulatnością i dokładnością Bułhak podchodził do kwestii dokumentacji. W zbiorze znajduje się wiele fotografii ukazujących budynki znajdujące się przy tych samych ulicach: Baksza, Safjanki, Łotoczek, Subocz, Wielka, Ostrobramska, Niemiecka, Zaułek Szwarcowy, Zaułek św. Kazimierza, czy otoczenie placu targowego Bosaczki, nazwanego tak na pamiątkę po znajdującym się wcześniej w tym miejscu klasztorze karmelitanek bosych. Bułhak pokazuje zabudowania w szerokim planie, często z fragmentem ulicy. Jednak czasem, jak w przypadku budynków stojących przy ulicy Ostrobramskiej czy Niemieckiej, wiele uwagi poświęca detalom i zdobieniom kamienic, takim jak okna, gzymsy czy reliefy. W tece znalazły się też ujęcia ukazujące wnętrza zlokalizowanego na Starym Mieście Pałacu Paca czy Sali Miejskiej.
Dorota Stolarska-Kultys