Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Jan Bułhak

Zaułek Literacki

Udostępnij:
Datowanie: 1919
Technika: brom, fotografia czarno-biała
Rozmiar:wys. 15,8 cm, szer. 10,3 cm; z passe-partout: wys. 32 cm, szer. 23,3 cm
Sposób nabycia:dar
Data nabycia: 15.09.2004
Numer inwentarzowy:MS/SN/F/2807/25
Dzieło dostępne na ekspozycji:tak

Opis dzieła

Teka „Wilno nr X" zawiera zestaw dziewięćdziesięciu siedmiu fotografii naklejonych na tektury. Prace wykonane w latach 1915–1919 ukazują zabytki architektury Wilna, w którym Jan Bułhak mieszkał i pracował od 1912 roku. W tym mieście prowadził swoją pracownię i jednocześnie za namową malarza Ferdynanda Ruszczyca przyjął posadę fotografa miejskiego. W latach 1912–1915 zajmował się tworzeniem dokumentacji miasta dla Zarządu Miasta Wilna. Archiwizowanie zabytków kontynuował także po zakończeniu tej współpracy. W 1914 roku ukazał się pierwszy album „Świątynie wileńskie I", a rok później artysta opracował sześć kolejnych albumów z pracami ukazującymi krajobraz litewski: „Litwa w fotografiach i obrazach J. Bułhaka". W tym samym czasie pracował nad albumami fotografii z Wilna, których zbiór w 1916 roku liczył już 800 zdjęć. Fotograficzną dokumentację Wilna artysta zakończył w 1920 roku, zamykając ją w 26 tomach.



Obrazy Wilna wpisują się w tak zwany nurt „fotografii ojczystej”, której Bułhak stał się głównym propagatorem w latach 30.. Łączyła ona w sobie przedstawienia pejzażu Polski poszerzone o cele społeczno-patriotyczne i miała przyczynić się do budowania tożsamości narodowej. Misją działających w tym nurcie fotografików było dokumentowanie polskich tradycji i zabytków oraz ukazywanie piękna rodzimego krajobrazu.



Zawartość „Teki X" pokazuje z jaką skrupulatnością i dokładnością Bułhak podchodził do kwestii dokumentacji. W zbiorze znajduje się wiele fotografii ukazujących budynki znajdujące się przy tych samych ulicach: Baksza, Safjanki, Łotoczek, Subocz, Wielka, Ostrobramska, Niemiecka, Zaułek Szwarcowy, Zaułek św. Kazimierza, czy otoczenie placu targowego Bosaczki, nazwanego tak na pamiątkę po znajdującym się wcześniej w tym miejscu klasztorze karmelitanek bosych. Bułhak pokazuje zabudowania w szerokim planie, często z fragmentem ulicy. Jednak czasem, jak w przypadku budynków stojących przy ulicy Ostrobramskiej czy Niemieckiej, wiele uwagi poświęca detalom i zdobieniom kamienic, takim jak okna, gzymsy czy reliefy. W tece znalazły się też ujęcia ukazujące wnętrza zlokalizowanego na Starym Mieście Pałacu Paca czy Sali Miejskiej.



Dorota Stolarska-Kultys

Jan Bułhak

Urodzony w Ostaszynie na Ziemii Nowogrodzkiej, zm. w Giżycku, studiował filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim, kształcił się w pracowni Hugo Erfurtha w Dreźnie. Kierował Zakładem Fotografii Artystycznej na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Założyciel i prezes Fotoklubu Wileńskiego (1927), współzałożyciel Fotoklubu Polskiego (1929) i ZPAF (1947). Twórca fotografiki i fotografii ojczystej. Przez większość życia związany z Wilnem.