Andrzej Pronaszko, Szymon Syrkus
Model Teatru symultanicznego
| Datowanie: | 1928/1983 |
| Technika: | rzeźba |
| Rozmiar: | wys. 45 cm, szer. 57,5 cm, głęb. 73 cm |
| Data nabycia: | |
| Numer inwentarzowy: | MS/SN/R/319 |
| Dzieło dostępne na ekspozycji: | tak |
Opis dzieła
Jak zerwać w teatrze z tradycyjną, „pudełkową” sceną? Jak stworzyć warunki dla spektaklu bliskiego nowoczesnemu doświadczeniu? Spektaklu, w którym zmieniające się w czasie dekoracje i gesty aktorów współdziałają z przestrzennym dźwiękiem i światłem, tworząc jednoczesną, polifoniczną kompozycję? W pomyśle Pronaszki i Syrkusa scena została podzielona na część stałą i ruchomą. Część stała to scena wgłębna i proscenium, a część ruchoma to dwa pierścienie okalające widownię i mogące się poruszać wokół niej z różną szybkością. Pozwalałoby to na jednoczesne odgrywanie wielu elementów przedstawienia, nadające mu dynamikę, niemożliwą do osiągnięcia w teatrze o tradycyjnej konstrukcji sceny. Projekt Pronaszki i Syrkusa odpowiadał nie tylko wymogom nowoczesnej sztuki teatralnej, ale korespondował z poszukiwaniami funkcjonalnej architektury i zbliżał teatr do kina. Nawiązywał do modelu teatru totalnego Erwina Piscatora i Waltera Gropiusa. Teatr symultaniczny Pronaszki i Syrkusa to teatr jednoczesności, w który włączone są wszystkie nowoodkryte środki przekazu: film, fotografia, radio i telewizja. Racjonalna mechanizacja miała w intencji twórców uczynić z niego nowoczesny środek propagandy kultury wśród mas. W roku 1933 Szymon Syrkus podjął próbę realizacji projektu w małej scenie teatru na Żoliborzu. Z kolei rok później Andrzej Pronaszko przygotował projekt przenośnego teatru ruchomego, w którym widownia, znajdująca się wewnątrz sześcianu, była przemieszczana, aby kierować uwagę odbiorców na kolejne scenerie.
Paulina Kurc-Maj (Cytat za: Abecadło, red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb. [345-346]).
