Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Ø4x15, 190x21x25, Ø4x190x15" to instalacja składająca się z trzech elementów: koryta z warstwą popiołu na dnie, rury o długości 190 cm wypełnionej solą i mniejszej rurki z wpuszczoną wewnątrz drugą i przestrzenią między nimi wypełnioną solą. Wszystkie elementy zostały wykonane ze stali, która zastąpiła w pracach Bałki stosowane wcześniej cement i drewno. To materiał bardziej abstrakcyjny, pozbawiony dodatkowych znaczeń, nie opowiada historii i nie kojarzy się z określonymi przedmiotami. Wpisuje się w minimalistyczną, surową formę całej kompozycji i pozwala wybrzmieć materiałom, które mogą budzić skojarzenia metaforyczne. W omawianej pracy są to sól i popiół. Sól wyróżnia się kolorem, to jedyny biały, a zarazem czysty, element instalacji.  Jako związek chemiczny niezbędny do życia, a zarazem fizyczny ślad ludzkiego istnienia w wysuszonych łzach lub pocie, nadaje pracy egzystencjalny i cielesny wymiar. Popiół z kolei przypomina nam o śmierci, jest materią ostateczną, tym, co pozostaje gdy wszystko inne przeminie. Wsypany w koryto na grubość palca jest niemal niezauważalny, w pracy służy też podkreśleniu znaczenia soli, a więc życia, które mimo trosk i niedostatków niesie w sobie wartość.

W swoich instalacjach Bałka redukuje figurację do śladów, ale obecność człowieka, choć widmowa, jest zawsze wyczuwalna. W pracy „Ø4x15, 190x21x25, Ø4x190x15" przywołana zostaje w tytule nawiązującym do wielkości poszczególnych elementów. Odwołują się one do wymiarów ludzkiego ciała, a powtarzająca się dwa razy wartość 190 to wzrost artysty podany w centymetrach. Odchodząc od reprezentacji Bałka posługuje się środkami wyrazu – znakami, takimi jak wymiary czy substancje (sól, popiół), by mówić o cielesności.

Ważnym aspektem prac artysty jest zagadnienie pustki, dlatego przestrzeń pomiędzy rzeźbami jest równie istotna jak one same. Bałka mówi o obecności posługując się brakiem. Wiele uwagi poświęca sposobowi rozmieszczenia poszczególnych elementów instalacji. Znaczenie mają piony i poziomy, trzymanie się zasady prostopadłości i równoległości, a także sposób zakomponowania całości w przestrzeni. Dzieła najczęściej są montowane na obrzeżach – w rogach lub przy ścianach. Praca została nabyta do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio od artysty.

Dorota Stolarska - Kultys