Film

Dadaizm należy do najważniejszych i najbardziej wpływowych zjawisk w sztuce dwudziestego wieku. Wystawa DADA Impuls ukazała żywotność dadaistycznej postawy przekory wobec zastanych konwencji artystycznych od momentu wyłonienia się jej i kształtowania w trakcie i bezpośrednio po pierwszej wojnie światowej do czasu ponownego nasilenia się jej manifestacji w latach 1950–1970. Spójność tej postawy ukazywał wybór prac z jednej z największych prywatnych kolekcji sztuki awangardowej – zbiorów Egidio Marzony.

Celem wystawy było przyjrzenie się spuściźnie dadaizmu i neodadaizmu nie tylko jako wyrazowi rewolucji w sztuce opartej o nowatorskie strategie artystyczne, zakorzenione w określonych kontekstach społeczno-ekonomicznych, ale również jako manifestacji idei sztuki, która splatając pozornie przeciwstawne wątki: performatywności i przedmiotowości, automatyzmu i racjonalności, destrukcji i konstrukcji, może tworzyć swoiście homogeniczny, całościowy przekaz. W optyce kuratorów różnorodność środków stosowanych przez dadaistów oraz ich brak zaufania do tradycyjnych konwencji artystycznych stanowią wyraz spójnej, uniwersalistycznej postawy twórczej, w której antysztuka, przekora i nieustające dystansowanie się wobec zastanych granic pomiędzy sztuką i nie-sztuką stają się metodami artystycznego działania w zmieniających się okolicznościach historycznych.

Wystawa DADA Impuls zaprojektowana została jako rodzaj eksperymentu: obraz dadaizmu konstruowany był w niej w odniesieniu do zawartości konkretnej kolekcji sztuki XX wieku stworzonej przez Egidia Marzonę. Marzona Archive, budowane przez czterdzieści lat, można postrzegać jako rodzaj spektakularnego kolażu, który jest wypadkową osobistej historii kolekcjonera i w którym obok tradycyjnie rozumianych, skończonych dzieł sztuki równie istotne są szkice, korespondencja, notatki, pocztówki, zaproszenia, katalogi wystaw, gazety i wszelkiego rodzaju archiwalia oraz akcydensy. Wreszcie archiwum staje się impulsem do budowania porządku, "obrazu epoki", a zarazem wyrazem postawy anarchistycznej, ale i reformatorskiej. Wystawa DADA Impuls stanowiła zatem również okazję do refleksji nad tym, w jaki sposób aspekty dadaizmu objaśnić mogą samą naturę kolekcjonowania.

Ekspozycja obejmowała około 300 dzieł – obiektów, obrazów, grafik, rysunków, rzeźb, druków i archiwaliów z kolekcji. Obejrzeć można na niej było prace tak ważnych twórców jak Marcel Duchamp, Kurt Schwitters, Jean Arp, Sophie Taeuber-Arp, Man Ray, Max Ernst, Francis Picabia, Hans Richter, Marcel Broodthaers, Stephen Kaltenbach, Barry Flanagan,  Bruce Nauman, Ray Johnson, Arman, Daniel Spoerri, Claes Oldenburg, Andy Warhol i Richard Hamilton. Była to pierwsza w Polsce wystawa tak szeroko podejmująca problematykę związaną z dadaizmem, a większość prezentowanych dzieł oraz wielu twórców została zaprezentowana polskiemu odbiorcy po raz pierwszy.  

Kuratorzy: Paulina Kurc-Maj i Paweł Polit
Koordynacja: Martyna Gajda

Wystawie towarzyszył polsko-angielski katalog, w którym znajdują się: eseje omawiające dadaizm, a także jego wpływ na sztukę po II wojnie światowej autorstwa Huberta van den Berga, Matthew Biro i Hala Fostera, przedruki oryginalnych tekstów artystów Theo van Deosburga i Claesa Olenburga oraz wywiad z kolekcjonerem Egidio Marzona. Całość uzupełni ponad 40 ilustrowanych not autorstwa Julii Connert, Pauliny Kurc-Maj, Pawła Polita i Anny Szyjkowskiej, omawiających najważniejsze znajdujące się na wystawie prace.

Redaktorzy katalogu: Paulina Kurc-Maj, Paweł Polit
Koordynator katalogu: Ewa Jędrzejczak
Projekt graficzny katalogu: Krzysztof Bielecki