Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Kawałki postrzępionego materiału i fragmenty papieru, geometryczne formy i nonszalanckie maźnięcia pędzla – pełen formalnych napięć kolaż Kurta Schwittersa zdaje się być efektem przypadkowych decyzji artysty. „Można jednak krzyczeć przy pomocy rupieci” – pisał Schwitters – „I robiłem to, zbijając i sklejając je razem.” Składanie prac z różnych, wtórnie użytych materiałów, jak gazety, bilety, fotografie, drobne przedmioty codziennego użytku, jest charakterystyczne dla całej twórczości Kurta Schwittersa po 1918 roku. Kolaż „MZ (Merz Zeichnung) 194" łączy więc w sobie różne pochodzące z realnego życia materiały, wprowadzając tym samym rzeczywistość do sztuki. Rzeczywistość zaś jawi się w tym świetle jako zbiorowisko przypadkowych obiektów i odpadków powojennej cywilizacji. Pierwsza wojna światowa wywarła zasadniczy wpływ na artystę: na przełomie lat 1918–19 powstała idea Merz, w ramach której tworzył do końca życia. Nazwa dla jego sztuki powstała przez przypadek, z użycia fragmentu słowa „kommerzbank” w jednym z kolaży. „Merz to tworzenie związków – najlepiej pomiędzy wszystkimi rzeczami na świecie” – pisał artysta. I jeszcze: „zbudować coś całkowicie nowego z gruzów […] to właśnie jest Merz”. Ta konstruktywna postawa różniła Schwittersa od dadaistów.

Anna Saciuk-Gąsowska (Cytat za: „Abecadło", red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb. [355]).