Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Fernand Léger

Kompozycja. Projekt okładki do tomiku Jana Brzękowskiego „Na katodzie”

Udostępnij:
Datowanie: 1928
Technika: rysunek gwaszem
Rozmiar:wys. 13 cm, szer. 13 cm
Sposób nabycia:dar
Data nabycia:
Numer inwentarzowy:MS/SN/RYS/10-old
Dzieło dostępne na ekspozycji:tak

Opis dzieła

Kompozycja / Koło – gwasz, który zdobi okładkę tomiku poezji Jana Brzękowskiego Na katodzie to oszczędna, abstrakcyjna kompozycja, z nietypową dla Légera formą i kolorystyką. W czerwonym kręgu widzimy kilka enigmatycznych figur, znaków, nieznanych symboli i formę, która kształtem przypomina liść albo rybę – co zresztą dobrze oddaje nastrój poezji „paryskiego wysłannika” grupy „a.r.”. Poeta znał i często odwiedzał malarza w jego paryskiej pracowni przy rue Notre-Dame des Champs. Jak wspominał: „Léger zawsze okazywał mi wiele serdeczności i nie dał się prosić o zrobienie okładki. [...] Wiele czasu spędzał na pokazywaniu mi ostatnio namalowanych rzeczy. [...] Kilka razy widząc, ze jakiś gwasz lub rysunek szczególnie mi się podoba, z własnej inicjatywy mi go ofiarowywał.” Kompozycja jest jedną z czterech prac artysty w Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy „a.r.”, znajdującej się w łódzkim Muzeum Sztuki. Skradziony przez Niemców, jako przykład „sztuki zdegenerowanej i żydowskiej”, wrócił do Łodzi w 1946 r.

Maciej Cholewiński (Cytat za: Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm, red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 250).

Fernand Léger

Jego twórczość związana jest z kubizem. Kompozycje Légera pozostawały jednak w rozdźwięku z założeniami malarstwa Pabla Picassa i Georgesa Braque’a. Cylindryczne kształty, które stosował, określano mianem „tubizmu”. W okresie międzywojennym, kiedy wykształcił charakterystyczną dla siebie „techniczną” stylistykę i tematykę prac, zainteresował się też kinem. Jego "Balet mechaniczny" (1924) to jeden z ważniejszych filmów eksperymentalnych. Odegrał ogromną rolę jako nauczyciel młodych artystów, którzy przyjeżdżali do jego atelier z całego świata. Paulina Kurc-Maj (Cytat za: Abecadło, red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki...