Artur Nacht-Samborski
Portret Broniewskiego
Datowanie: | lata 50. XX w. |
Technika: | rysunek |
Rozmiar: | wys. 18 cm, szer. 11,5 cm |
Sposób nabycia: | dar |
Data nabycia: | 24.10.1988 |
Numer inwentarzowy: | MS/SN/RYS/1539 |
Dzieło dostępne na ekspozycji: | tak |
Opis dzieła
Praca zatytułowana „Portret Broniewskiego" to w rzeczywistości trzy szkice narysowane ołówkiem przez Artura Nachta-Samborskiego na zagiętym kilkukrotnie kartonie. Tytułowa praca znajduje się na awersie środkowego odcinka, dwie pozostałe na rewersie. Jedna z nich ukazuje mężczyznę w ciemnym swetrze rozmawiającego przez telefon, druga to bardzo schematyczny portret siedzącej postaci. Nacht-Samborski wykonywał setki szkiców, zachowały się jego liczne szkicowniki zapełnione mniej lub bardziej skończonymi wizerunkami ludzi, rysunkami martwych natur czy kompozycjami abstrakcyjnymi. Nie wszystkie projekty przybierały później formę skończonych obrazów.
„Portret Broniewskiego" ukazuje poetę z profilu, artysta nieco karykaturalnie uwydatnił niektóre cechy jego fizjonomii. Uwagę zwraca mocniej zaakcentowany podbródek i duży niezgrabny nos, a także charakterystyczny skos oczu. Trudno powiedzieć czy Nacht-Samborski rysował Broniewskiego „na żywo”, z pamięci czy też posługując się fotografią. Bardzo możliwe, że artysta mógł poznać poetę jeszcze przed wojną, kiedy obaj po klęsce wrześniowej przebywali we Lwowie. Prezentowany szkic może być wprawką do ukazującego Broniewskiego obrazu olejnego. W utrzymanej w złamanych zieleniach i szarościach kompozycji Nacht-Samborski przedstawił go w ujęciu do pasa, z twarzą zwróconą bardziej do widza. W obrazie cechy fizjonomiczne, tak mocno uwydatnione w rysunku, zostały przez autora nieco wygładzone.
Z dwóch pozostałych rysunków na uwagę zasługuje zwłaszcza szkic przedstawiający mężczyznę z telefonem. Jest to z dużym prawdopodobieństwem portret Nachta-Samborskiego. Można w nim rozpoznać cechy dla niego charakterystyczne: głębokie zakola, zaczesane do tyłu ciemne włosy i wydatny nos o szerokich nozdrzach oraz nieco przysadzistą sylwetkę. Taki wizerunek artysty zachował się na fotografiach z lat 50. i 60. Nacht-Samborski nie stronił od autoportretów. Znanych jest wiele obrazów, na których artysta uwiecznił sam siebie w różnych sytuacjach.
Ostatnia praca ukazująca bardzo szkicowo zarysowaną sylwetkę. Ze względu na układ ciała siedzącej postaci, przypomina ona obraz „Kobieta oparta o krzesło". Schematyczny charakter rysunku pozwala tu jednak jedynie na ciężkie do potwierdzenia domniemania.
Dorota Stolarska-Kultys