Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Pierwsza miłość" to rzeźba ukazująca nagą młodą dziewczynę siedzącą częściowo po turecku z jedną nogą zwieszoną w dół. Praca pochodzi z wczesnego okresu twórczości Aliny Szapocznikow. Powstała na fali Odwilży po śmierci Stalina, podczas której władze komunistyczne zliberalizowały kurs polityczny, rezygnując między innymi z popierania socrealizmu w sztuce i zwiększając zakres swobody artystów. Autorka, której wcześniej zdarzało się realizować rzeźby o charakterze propagandowym, w swoich nowych pracach zwróciła się ku afirmacji młodzieńczości i cielesnego piękna. Ukazana przez nią postać ma smukłą, wyciągniętą ku górze sylwetkę i nienaturalnie wydłużoną szyję, a jednocześnie jest mocno osadzona na podstawie. Z jednej strony charakteryzują ją pewność podparcia i przysadzistość typowe dla wczesnych prac Szapocznikow. Z drugiej pnie się ku górze, co stanowi zapowiedź jej późniejszych wertykalnych kompozycji. Ciało dziewczyny jest wyprężone, epatuje witalnością i młodością, przepełnia je duma i pewność siebie. Przypomina krzepkich robotników z socrealistycznych pomników. Rzeźba bliska jest poetyce realizmu socjalistycznego, a jednocześnie charakteryzuje ją wyjątkowa zmysłowość i sensualność. Artystka mocno zaakcentowała jej wyzywająco sterczące piersi – symbol płodności, podkreślając gotowość dziewczyny do miłości oraz poszukiwania erotycznego dopełnienia. Jak pisała Aleksandra Wojciechowska o wczesnych dziełach Szapocznikow, jest to hymn „na cześć owej >>odwiecznej Ewy<<, która niegdyś tak poruszała Gauguina, zgodnie z napisem nad jego pracownią na Markizach: >>Bądźcie zakochane, będziecie szczęśliwe<<.” (Aleksandra Wojciechowska ***, „Alina Szapocznikow. Zatrzymać życie", Kraków, 2004). W rzeźbie „Pierwsza miłość" artystka skupiając się na pięknie kobiecego ciała podejmuje temat cielesności, który zawsze zajmował istotne miejsce w jej pracach. Interesowała ją fizyczność i biologiczność powiązana ze światem natury. Początkowo była ona kwitnąca i witalna, z czasem, wraz z nadejściem choroby nowotworowej, zamierająca i ulegająca destrukcji. Jednak nawet w pracach stanowiących apoteozę młodości, obecna jest świadomość przemijania i cielesnej kruchości wynikająca z młodzieńczych doświadczeń artystki, która podczas okupacji najpierw trafiła do getta, a następnie do obozów w Bergen-Belsen i w czeskim Teresinie. Jedna z wersji rzeźby znajduje się w zbiorach Musee d'Art Moderne w Paryżu.