Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Grafika zastępcza dla video
Grafika zastępcza dla video
Pejzaż II
Udostępnij:
Datowanie: 1968
Technika: linoryt
Rozmiar:wys. 50 cm, szer. 70 cm
Sposób nabycia:zakup
Data nabycia: 05.1972
Numer inwentarzowy:MS/SN/GR/615
Dzieło dostępne na ekspozycji:tak

Opis dzieła

„Pejzaż II" to linoryt przedstawiający bardzo uproszczoną wizję krajobrazu, którego elementy ujęto w sposób schematyczny. Ziemia została ukazana jako, umieszczona w dolnej części pracy, pozioma prostokątna forma zajmująca 2/3 kompozycji. Nad nią znajduje się niebo zobrazowane jako czerwony poziomy kształt sugerujący rozwinięty transparent. Artysta zastosował w pracy jedynie dwa kolory, podobnie jak w serii linorytów „Znaki ostrzegawcze" (w zbiorach Muzeum Sztuki w Łodzi), nad którą pracę rozpoczął w tym samym 1968 roku. Pomiędzy cyklem i linorytem „Pejzaż II" dostrzec można podobieństwa zarówno formalne, jak i znaczeniowe. Obie realizacje są rekcją artysty na bieżące wydarzenia, do których Sobocki odnosi się za pomocą metafory. „Znaki ostrzegawcze" były jego odpowiedzią na sytuację polityczną w Polsce lat 60. i 70. XX wieku. Utrzymamy w podobnej estetyce „Pejzaż II" również stanowi formę autorskiego komentarza do rzeczywistości.



Ograniczając paletę barwną do czerni i czerwieni, artysta odnosi się do swojej własnej symboliki kolorów. W tekście poświęconym Sobockiemu pisał o niej Tadeusz Nyczek zauważając, że czarny „oznacza to, co autentyczne, >>ziemskie<<, prawdziwe”, czerwone zaś to, co „sztuczne i zakłamane” („Solidarne obrazy”, w: „ Nowa figuracja: Leszek Sobocki", 1984). Jednocześnie Sobocki używa czerni, by zaakcentować to, co ludzkie, czerwień, kojarzącą się także z krwią i komunistyczną flagą, przypisując władzy. Za pomocą tych dwóch barw w sposób metaforyczny przeciwstawia społeczeństwo i opresyjny system państwowy. Zgodnie z przywołaną symboliką w omawianej pracy „ziemia” ma kolor czarny, a znajdujący się nad nią „transparent” z napisem „niebo” czerwony. Jest to być może odniesienie do niespełnionej obietnicy, którą władza mami obywateli.



Prace Leszka Sobockiego mają charakter krytyczny. Autor sprzeciwia się za ich pomocą opresyjnemu i upadlającemu systemowi władzy. By wyrazić swój protest, posługuje się metaforą i figuratywną poetyką, w linorytach doprowadzoną do formy skrajnie uproszczonej, wręcz plakatowej. Jego twórczość to także sprzeciw wobec dominujących w latach 60. trendów awangardowych skupionych na zagadnieniach formalnych.


Dorota Stolarska-Kultys

Leszek Michał Sobocki

Urodził się w Częstochowie. Malarz, grafik, twórca envirnoment. Autor tekstów i poezji. W latach 1953-1956 studiował na wydziale grafiki propagandowej w Katowicach, w latach 1956-1959 na wydziale malarstwa ASP w Krakowie w pracowni Wacława Taranczewskiego, a w latach 1959-60 na wydziale reżyserii PWSTiF w Łodzi. Współzałożyciel i członek grupy Wprost, w latach 1966-1986 uczestniczył w jej 19 wystawach, wspólnie z kolegami (M. Bieniaszem, Z. Grzywaczem, J. Waltosiem) otrzymał Nagrodę Krytyki Artystycznej im. C.K. Norwida za wystawę w 1967 roku oraz Nagrodę Muzeum Archidiecezji Warszawskiej za wystawę w 1984. W latach 80. uczestnik Ruchu Kultury...