Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Grafika zastępcza dla video
Grafika zastępcza dla video
Kompozycja przestrzenna (5) [Spatial Composition (5)]

Katarzyna Kobro

Kompozycja przestrzenna (5) [Spatial Composition (5)]

Udostępnij:
Datowanie: 1929-1930
Technika: rzeźba
Materiały:farby olejne, stal malowana
Rozmiar:wys. 25 cm, szer. 64 cm, głęb. 40 cm
Sposób nabycia:dar
Data nabycia: 1945
Numer inwentarzowy:MS/SN/R/19
Dzieło dostępne na ekspozycji:tak

Opis dzieła

Opis kuratorski



Ostatnia z 5 reprodukowanych w teoretycznej rozprawie Kobro i Strzemińskiego „Kompozycji przestrzennych", autorsko tytułowana i datowana. Pokazywana przez autorkę zapewne kilkakrotnie, w tym na dwóch ważnych „Wystawach Grupy Plastyków Nowoczesnych" (Warszawa – Łódź, 1933). Dzieliła wojenny los innych realizacji skazanych na zagładę, ocalona w 1940 roku, po wojnie weszła do kolekcji łódzkiej. Skomponowana, równie zgodnie jak poprzednie z teoretycznymi założeniami, w granicach „strefy rzeźbiarskiej” określonej  figurą  graniastosłupa  o wymiarach zbliżonych do „Kompozycji  przestrzennej  (3) i (4)", lecz „niższego” czy „węższego”, ale w analogicznych proporcjach  8:5. Monochromatyczna (biała), zestawiona z kilku horyzontalno–wertykalnie rozmieszczonych modularnych i rytmicznie proporcjonalnych płaszczyzn, z których jedna esowato wygięta. Otwarta ze wszech stron na przestrzeń.



Zenobia Karnicka, cytat z katalogu: „Katarzyna Kobro 1989-1951. W setną rocznicę urodzin", kat. wystawy, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź, 1998, s. 133



Ocalona na początku II wojny światowej „Kompozycja przestrzenna (5)" z 1929 roku to jedna z pięciu monochromatycznych prac z cyklu dziewięciu Kompozycji. „Rzeźba unistyczna ma na celu osiągnięcie jedności rzeźby z przestrzenią, jedności przestrzennej. […] jest rzeczą znajdującą się w przestrzeni, lecz jednocześnie odbywającą się w czasie“ – pisali Kobro i Strzemiński w opublikowanej dwa lata później „Kompozycji przestrzeni. Obliczeniach rytmu czasoprzestrzennego". Punktem wyjścia dla zrozumienia sposobu istnienia rzeźby w przestrzeni było uznanie, że przestrzeń jest ciągła i równomierna, a poszczególne elementy rzeźby winny być traktowane równoważnie. Formowaniem otoczenia rzeźby, a nie jej bryły, rządziła reguła matematycznych rytmów. Rytm liczb i miar otwierał ją na to, co znajduje się wokół niej. Kształt rzeźby unistycznej był więc wyrazem stosunków przestrzennych. To rytm organizował jedność i równowagę bycia w przestrzeni, znosił dzielące ją granice. W pięciu monochromatycznych „Kompozycjach" biel pełni znaczenie szczególne. Powoduje jedność optyczną, tworzy strukturę uniwersalną, która prowadzi rzeźbę ku nieskończoności.



Magdalena Ziółkowska, cytat za: „Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm", red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź, 2012, s. 380

Wystawy

Katarzyna Kobro (1898-1951). W setną rocznicę urodzin., 1998-10-21 - 1999-01-17
Kobro y Strzemiński. Prototipos vanguardistas, Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia, Madrid, 2017-04-25 - 2017-09-18

Bibliografia

Zagrodzki Janusz, Katarzyna Kobro i kompozycja przestrzeni, Warszawa : PWN, 1984 r, s. 85.,Grzechca Ursula, Kobro (Katarzyna Kobro-Strzemińska) und die konstruktivistische Bewegung, Munster : Westfalische Wilhelms-Uniwersitat, 1986 r, s. 114-127.

Katarzyna Kobro
Katarzyna Kobro

Rzeźbiarka i teoretyczka sztuki, była jedną z najwybitniejszych artystek związanych z awangardą międzywojenną w Polsce. Urodziła się w Moskwie w rodzinie o niemieckich korzeniach. Od 1917 roku studiowała w Szkole Malarstwa, Rzeźby i Architektury w Moskwie (później II Państwowe Wolne Pracownie Artystyczne) i szybko związała się ze środowiskiem lewicy konstruktywistycznej. W tym czasie poznała też swojego przyszłego męża, Władysława Strzemińskiego. W 1920 roku artystka przeniosła się do Smoleńska, gdzie współpracowała ze Strzemińskim, m.in. projektując plakaty dla Rosyjskiej Agencji Telegraficznej, ROSTA i uczestnicząc w obradach...

Inne dzieła tego artysty / artystki
Dzieła w tej samej kolekcji
Zobacz także
Powiązane obiekty
Ta strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z polityką prywatności