Władysław Strzemiński
Prządka
| Datowanie: | 1950 |
| Technika: | rysunek |
| Materiały: | papier, ołówek, kredka |
| Rozmiar: | z passe-partout: wys. 48 cm; szer. 33 cm |
| Sposób nabycia: | zakup |
| Data nabycia: | 1989 |
| Numer inwentarzowy: | MS/SN/RYS/1527 |
| Dzieło dostępne na ekspozycji: | tak |
Opis dzieła
Opis dedykowany osobom ze spektrum autyzmu
Rysunek Władysława Strzemińskiego jest zrobiony ołówkiem i kredkami na papierze. Prządka jest ustawiona bokiem. Pochyla się nad maszyną. Strzemiński chciał pokazać ruch i dlatego pokazał ją dwa razy. Raz jest pochylona. Drugi raz jest wyprostowana. Prządka jest narysowana jest ołówkiem. Maszyna, przy której pracuje prządka i kierunki ruchu zaznaczone są kredkami. W latach 1945 - 1950 Strzemiński rysował pracujące z maszynami prządki w łódzkich fabrykach. Pokazywał jak bardzo prządka jest związana z maszyną. W 1949 roku Władysław Strzemiński napisał tekst Człowiek i maszyna. Władysław Strzemiński napisał (Realizm w malarstwie, 1948), że „realizm jest narzędziem poznania”. Możemy to rozumieć, że artysta malując realistycznie poznaje rzeczywistość. Jest to realizm poznania. Władysław Strzemiński zrobił swój rysunek ok. 1950 r. Wtedy w sztuce obowiązywał tzw. realizm socjalistyczny. Bohaterami obrazów powinni być robotnicy lub chłopi.
Autor skryptu: Małgorzata Wiktorko
Opis dedykowany osobom słabo słyszącym i niesłyszącym
Praca pt. Prządka autorstwa Władysława Strzemińskiego powstała w 1950 roku, technika ołówek i akwarela na papierze. Wymiary 48,3cm wysokości na 33, 8cm szerokości.
Praca przedstawia robotnicę w dwóch fazach jednocześnie. Kobieta przedstawiona został za pomocą czarne, przerywanej falistej linii w sposób uproszczony, bez szczegółów, rysów twarzy. Sposób rysunku maszyna przy której stoi przypomina rysunek techniczny z wykorzystaniem linii prostych.
Tematyka pracy – robotnica przy pracy i sposób przedstawiania jest próbą połączenia awangardowej sztuki z doktryną socrealizmu, zgodnie z którą sztuka musi mieć realną formę i socjalistyczną treść.
Autor skryptu: Katarzyna Mądrzycka-Adamczyk
Opis kuratorski
W powojennych rysunkach z nurtu realizmu poznania Władysław Strzemiński dążył, za pomocą środków formalnych, do ukazania współpracy człowieka i maszyny. Zwielokrotnione kontury sylwetek sugerują skupiony, precyzyjny ruch robotnika przy maszynie. Strzemiński chciał ukazać pracę w fabryce jako proces, wymagający wiedzy, umiejętności i dyscypliny. W etosie pracy ujawniającym się w rysunkach dużą rolę odgrywa szybkość reakcji, koordynacja ręka-oko, samodoskonalenie i samokontrola. Ten nurt sztuki nazwał realizmem poznania, w przeciwieństwie do realizmu widzenia, ponieważ opierał się nie tylko na obserwacji, ale też na wiedzy o procesie pracy i produkcji. Była to odpowiedź na socrealizm, który, w ocenie Strzemińskiego, spłycał obraz pracy poprzez podkreślanie wysiłku ciała i woli, a lekceważenie intelektu. Krytyka oficjalnej sztuki doprowadziła do konfliktu artysty z władzą, pozbawienia go stanowiska na uczelni i rosnącej w ostatnich latach życia izolacji oraz trudności finansowych.
Anna Nawrot (Cytat za: Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm, red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 862-863)
