Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Kompozycja / Koło" – gwasz, który zdobi okładkę tomiku poezji Jana Brzękowskiego „Na katodzie" to oszczędna, abstrakcyjna kompozycja, z nietypową dla Légera formą i kolorystyką. W czerwonym kręgu widzimy kilka enigmatycznych figur, znaków, nieznanych symboli i formę, która kształtem przypomina liść albo rybę – co zresztą dobrze oddaje nastrój poezji „paryskiego wysłannika” grupy „a.r.”. Poeta znał i często odwiedzał malarza w jego paryskiej pracowni przy rue Notre-Dame des Champs. Jak wspominał: „Léger zawsze okazywał mi wiele serdeczności i nie dał się prosić o zrobienie okładki. [...] Wiele czasu spędzał na pokazywaniu mi ostatnio namalowanych rzeczy. [...] Kilka razy widząc, że jakiś gwasz lub rysunek szczególnie mi się podoba, z własnej inicjatywy mi go ofiarowywał.” Kompozycja jest jedną z czterech prac artysty w Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy „a.r.”, znajdującej się w łódzkim Muzeum Sztuki. Skradziony przez Niemców, jako przykład „sztuki zdegenerowanej i żydowskiej”, wrócił do Łodzi w 1946 r.

Maciej Cholewiński (Cytat za: „Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm", red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 250).