Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Grafika zastępcza dla video
Grafika zastępcza dla video
W cyrku /1/

Janusz Maria Brzeski

W cyrku /1/

Udostępnij:
Datowanie: 1930
Technika: rysunek tuszem, malarstwo akwarelowe
Rozmiar:wys. 20,5 cm, szer. 18 cm
Sposób nabycia:zakup
Data nabycia: 11.12.1997
Numer inwentarzowy:MS/SN/RYS/1835
Dzieło dostępne na ekspozycji:tak

Opis dzieła

Seria prac „W cyrku" została wykonana tuszem i akwarelą na kartkach z notatnika. Kompozycje przedstawiają w syntetycznym płaszczyznowym ujęciu sceny z wesołego miasteczka i cyrku. Można na nich dostrzec karuzelę, strzelnicę, metalową konstrukcję przypominającą rusztowanie kolejki górskiej, namioty cyrkowe, sznury z lampionami i przemieszczające się pomiędzy nimi schematycznie ujęte czarne sylwetki ludzi. Kształty są silnie uproszczone, linie i kontury mocno zaakcentowane czarnym tuszem i uzupełnione płaskimi plamami barwnymi wybijającymi się na białym tle. Artysta zastosował ograniczoną paletę barwną. W każdej pracy powtarzają się trzy kolory: błękit, czerwień i żółty, które w rysunkach oznaczonych jako 1 i 2 zostały uzupełnione zielenią i różem. Kolor nie wypełnia szczelnie wyznaczonych konturem kształtów, a jedynie je akcentuje. W pracach dostrzec można inspirację kubizmem, Brzeski, oddalając się od naturalistycznej szczegółowości, wprowadza geometryzację form wyłaniających się z plątaniny przecinających się linii prostych i falistych.



W dwóch pracach z serii pojawia się motyw francuskiej flagi sugerujący, że przedstawione sceny to impresja na temat Paryża, w którym Brzeski przebywał w latach 1929-1930. Rysunki datowane na 1930 rok mogły powstać podczas pobyty artysty we Francji lub tuż po powrocie jako zapis wspomnień. Mieszkając w Paryżu, Brzeski pracował jako grafik dla agencji reklamowych, domów mody i redakcji tygodników. W wolnym czasie, niczym XIX wieczny flâneur, przemierzał miasto, obserwując życie codzienne toczące się na jego ulicach. Szkicował i malował podpatrzone sytuacje i napotkane typy. Paryż będący wówczas ośrodkiem międzynarodowej awangardy wpłynął również na artystyczne zainteresowania Brzeskiego, który rozpoczął eksperymenty z fotografią. Powstały wówczas jego pierwsze fotomontaże i fotogramy.


Dorota Stolarska-Kultys

Janusz Maria Brzeski

Janusz Maria Brzeski był jednym z najważniejszych twórców fotografii i filmu awangardowego w Polsce. Studiował w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych w Poznaniu. Początkowo w jego twórczości ujawniał się wpływ ekspresjonizmu widoczny w wyrazistych formach zachowanych drzeworytów. W drugiej połowie lat 20. XX wieku artysta zajął się jednak projektowaniem graficznym i fotografią. W latach 1929–1930 pracował w agencjach graficznych w Paryżu, m.in. współpracował z tygodnikiem „Vu”. Tam zapoznał się z surrealizmem, którego wpływy widoczne były w jego późniejszych kompozycjach, szczególnie w seriach fotomontaży, takich jak teka Sex...