Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Obie prezentowane prace powstały z myślą o publikacji w kolorowym, ilustrowanym magazynie „As” wydawanym od 1935 roku przez koncern „Ilustrowanego Kuryera Codziennego”. Brzeski był związany z wydawnictwem od drugiej połowy lat 30. Początkowo jego rysunki zdobiły okładki i strony wydawanych przez koncern pism, z czasem artysta stał się odpowiedzialny za całą szatę graficzną magazynów drukowanych rotograwiurowo. Na łamy projektowanych tygodników wprowadził kolaż i fotomontaż, którym zafascynował się podczas pobytu w Paryżu w latach 1929-1930. Praca dla „Ilustrowanego Kuryera Codziennego” dała mu możliwość przeszczepienia nowej techniki na grunt polskiej prasy wysokonakładowej. Awangardowy rodowód artysty przejawiał się nie tylko w stosowaniu fotomontażu, ale także w oryginalnym stylu łamania kolumn czy eksperymentach z krojem pisma. Brzeski był odpowiedzialny za całą stronę wizualną tygodnika „As” wzorowanego na wytwornych magazynach zagranicznych. Pismo skierowane przede wszystkim do kobiet prezentowało najnowsze zagraniczne trendy w modzie, poruszało tematy społeczne i kulturalne, wiele miejsca poświęcało tematyce związanej z kinem, które w latach 30. stało się jedną z najpopularniejszych masowych rozrywek. Na okładkach pojawiały się fotografie gwiazd, fotosy z filmów, zdjęcia propagujące nowoczesny styl życia, a także projektowane przez Brzeskiego fotomontaże. Podobnie jak w omawianym projekcie, punktem centralnym montaży była często nazwa magazynu „As”, w którą autor wkomponowywał elementy nawiązujące do treści numeru.

Kolaż „Mężczyźni wolą blondynki" powstał jako ilustracja do artykułu o takim samym tytule, zamieszczonego w trzecim numerze tygodnika z 1935 roku. Kompozycja łączy geometryczny rysunek koła z fotografią ukazującą blondwłosą kobietę w kapeluszu z szerokim rondem. Twarz postaci ze zdjęcia została wycięta i przeniesiona poza granicę okręgu. Rozczłonkowany portret przypomina manekina. Artykuł podejmuje zawartą w tytule tezę i odwołując się do kobiecych postaci historycznych i współczesnych, próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy mężczyźni faktycznie wolą blondynki. Na stronie tygodnika, oparta na kole ilustracja tworzy konstruktywistyczną kompozycję z tytułem rozdzielonym ukośną linią i koresponduje z umieszczoną niżej fotografią Hanki Ordonówny w ogromnym kapeluszu. Stanisław Czekalski w książce „Awangarda i mit racjonalizacji" dostrzega w pracy „Mężczyźni wolą blondynki" wpływy „fotoplastyki” László Moholy-Nagya, widoczne także w fotomontażu otwierającym, zrealizowany przez Brzeskiego w 1933 roku, film „Beton".

W latach 30. fotomontaż i kolaż idealnie wpisywały się w nowoczesny wizualny język kultury masowej, były formą najlepiej oddającą dynamikę wielkomiejskiej cywilizacji i społeczeństwa urzeczonego jej zdobyczami. Wysokonakładowa prasa, podobnie jak reklama, które stanowiły nowoczesne formy komunikacji były dla nich doskonałym środowiskiem i przyczyniły się do ich upowszechnienia i umasowienia.

Dorota Stolarska-Kultys