Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Lustro Clowna" to instalacja wideo-fotograficzna złożona z czterech fotografii oraz trwającego w pętli 32 minuty filmu, na którym zarejestrowana została twarz autorki – Marty Deskur. Zdjęcia – kadry z wideo – umieszczone są na lightboxach w formie dużych białych kaset (skrzynek) wykonanych ze sklejki. Praca może być eksponowana na różne sposoby, co jest w znacznej mierze zależne od przestrzenni, jednak w założeniu artystki najlepiej by kasety wisiały na ścianie w jednej linii lub naprzeciwko siebie. Istotnym elementem instalacji jest projekcja wideo, podczas której Deskur robi miny jak gdyby do lustra. Co jakiś czas, zasłania sobie różne fragmenty twarzy – oczy, nos, usta, poprawia włosy. W pewnym momencie, z zasłoniętymi oczami, wypowiada w ciszy trzy słowa. Jedynie z mimiki można wyczytać, że mogą być to: miłość, ja, wolność. Posiadana przez Muzeum wersja wideo została przez artystkę skrócona względem pierwotnej, a następnie zapętlona na potrzeby ekspozycji. W pierwszej wersji film kończył się ujęciem, w którym Deskur odsłania kamerę zdradzając, że w istocie nagrywa swoje odbicie zamknięte w lustrzanej ramie. To, co ukazuje wideo to ułamek czasu z życia autorki, zarejestrowanie go stanowi główne założenie pracy, której kompletny tytuł brzmi: „Osiem minut z mojego życia, Lustro Clowna". W analogiczny sposób Deskur rejestruje swojego ojca w pochodzącym z tego samego roku wideo „Dziesięć minut z życia mojego ojca, Prasumienie". Ojciec artystki ustawia się w nim jak gdyby do zdjęcia, które ma zaraz zostać wykonane. Patrzy w kamerę, uśmiecha się, zamyka lekko oczy, czeka i znów długo patrzy w obiektyw. Ten ułamek z jego życia, który mógłby trwać setną sekundy, trwa w rzeczywistości dziesięć minut. W pracy „Lustro Clowna" artystka nie wytrzymuje bezruchu i trwania, zaczyna robić miny, gestem zasłania oczy by samej być widzianą – jak sama to określa „oddaje oczy kamerze, bo taka jest jej rola”. Po prawie dwudziestu latach, w 2022 roku, ponownie wraca do tej realizacji, rejestrując kolejne kilka minut ze swojego życia. Deskur wykonuje te same miny co w 1994 roku. „Marta ogląda Lustro Clowna, kolejne 4 minuty z życia Marty" stanowi jej własny komentarz do omawianej pracy.

Impulsem do zarejestrowania kamerą fragmentu czasu ze swojego życia, jak i z życia swego ojca, było dzieło „As Slow as Possible" John’a Cage’a wykonywane nieprzerwanie od dwudziestu jeden lat w kościele św. Burcharda w Niemczech. Kompozytor nie określił czasu jego trwania, przez co uchodzi ono za najdłuższy utwór w dziejach świata. Według niektórych źródeł kompozycja miała stanowić sprzeciw autora wobec zbyt szybkiego trybu życia znanych mu osób. W kościele św. Burcharda dzieło wykonywane jest przez automatyczne organy, a akordy zmieniają się co kilka lat. Jego zakończenie ma nastąpić w 2640 roku.

Instalacja „Lustro Clowna" jest pracą otwartą – w roku 2022 dopełniona została kolejną rejestracją kilku minut z zamysłem, że powstanie w pewnym momencie jeszcze kolejny zapis „kilku chwil z życia Marty D.”.