Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Umiejscowienie K-dronu w symetriach sześcianu" to wykonany z przezroczystego plexi obiekt przestrzenny złożony z czterech sześcianów (każdy o wymiarach 50 cm x 50 cm x 50 cm). W każdym z nich widoczne są ścianki symetrycznych podziałów wewnętrznych, w których ukryta jest niebieska forma K-dronu, w pełni ujawniająca się po ich odpowiednim złożeniu w sześciobok. K-dron to figura geometryczna – jedenastościenna bryła, którą Janusz Kapusta odkrył 11 stycznia 1985 roku. Przy czym, jak artysta sam zauważa, sformułowanie „odkrył” nie jest tu odpowiednie, albowiem figura ta raczej „wydarzyła mu się” gdzieś na styku sztuki i matematyki. Kapusta twierdzi, że kształt K-dronu istniał od zawsze na przecięciu linii przekątnych i tworzących siatki czterech, zestawionych ze sobą sześcianów, a on go jedynie dostrzegł. Bryła wyłoniła się z przypadku, stanowi finalne rozstrzygnięcie zagadnienia, które zainteresowało go, gdy podjął pracę nad rysunkami z cyklu „Plus minus nieskończoność", w których dążył do wizualnego ukazania nieskończoności. Prace z tej serii znalazły się w katalogu do wystawy przygotowanej przez artystę wraz z Andrzejem Czeczotem w Nowym Jorku w grudniu 1985 roku. Pierwszy jego nakład okazał się tak źle wykonany technicznie, że druk trzeba było powtórzyć, a Kapusta zabrał do domu tysiąc nieudanych egzemplarzy. Zamieszczone w katalogu rysunki zainspirowały go jednak do dalszych poszukiwań w obrębie tematu nieskończoności. Zauważył, jak sam wspominał, „że jeżeli obrazki <> zostaną odpowiednio przycięte, to powstanie intrygujący obraz kwadratu, w którym boki wpisanego kwadratu rozciągają się i zmierzają ku tajemniczej przestrzeni. Tej nocy wyciąłem kilkaset kwadratów wpisanych w kwadraty i spostrzegłem, że umożliwiają one zdumiewającą liczbę najróżniejszych układów” (J.Kapusta, „K-dron. Opatentowana nieskończoność", Warszawa 1995). Odkrytą w tej sposób figurę artysta nazwał K-dronem, od drugiego członu słowa „hedron” używanego w języku angielskim na określenie ściany w wielościanie i jedenastej litery angielskiego alfabetu, co stanowiło nawiązanie do jedenastu ścian bryły. W 1987 roku Kapusta opatentował nową figurę w Stanach Zjednoczonych, a później także w kilkunastu innych państwach.

Twórczość Janusza Kapusty wpisuje się w długi ciąg sztuki racjonalnej, post-konstruktywistycznej i konkretnej. Od momentu odkrycia K-dronu artysta poświęca wiele uwagi przede wszystkim bryle o jedenastu ścianach, ukazując ją w swoich pracach w najróżniejszych ujęciach i materiałach. Poszukuje dla niej różnych zastosowań nie tylko w sztuce, ale także na polu użytkowym. Figura może służyćna przykład jako wykładzina na fasadach budowli (w 1995 roku w Alias Studio w Hollywood powstały pierwsze K-dronowe bloki) lub zastąpiłglobus jako odwzorowanie powierzchni ziemi. Realizacja „Umiejscowienie K-dronu w symetriach sześcianu" poprzez zastosowanie modelu dwukolorowego i przezroczystego materiału pozwala na zaobserwowanie właściwości K-dronu, który, w odróżnieniu od innych brył, stanowi formę zarazem zewnętrzną jak i wewnętrzną.

Praca została podarowana Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio przez artystę.