Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Obiekt jest makietą – rekonstrukcją projektu kina pomysłu Teresy Żarnower, wykonaną według rysunków zamieszczonych w numerze 11 czasopisma „Blok” z 1926 roku. W modelu odtworzony został charakterystyczny elipsoidalny rzut poziomy budynku, a także układ pięter i klatki schodowej w rzucie pionowym. Bryła kina jest mocno uproszczona, zgeometryzowana i niska, z równymi podziałami zewnętrznymi. Jej konstrukcja oparta została o owalne formy – widownię, na którą składają się dwie platformy umieszczone jedna nad drugą oraz scenę z przestrzenią dla służb technicznych i duże foyer. Budynek ma proste okna, przeszklona jest także kręta klatka schodowa umieszczona w jego tylnej części za widownią.

Pierwsza wersja projektu kina powstała prawdopodobnie nieco wcześniej niż rysunki zamieszczone w „Bloku”. Była pokazywana podczas wystawy prezentującej twórczość trójki polskich konstruktywistów: Teresy Żarnower, Mieczysława Szczuki i Henryka Stażewskiego, która odbyła się w 1923 roku w Der Sturm Gallery w Berlinie. Wysłane na wystawę prace nie wróciły później do Polski i prawdopodobnie uległy zniszczeniu. Artystka podjęła temat ponownie w 1926 roku, tworząc we współpracy z architektami Piotrem Kozickim i Antonim Karczewskim kolejny projekt, który został pokazany na Pierwszej Międzynarodowej Wystawie Architektury Nowoczesnej, odbywającej się w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Wydarzenie to stało się przyczynkiem do dyskusji nad zbliżeniem środowiska plastyków i architektów. Myśl ta była zgodna z głoszonymi przez konstruktywistów zasadami kolektywizmu i postulatem integracji wszystkich sztuk pod hasłem użyteczności społecznej. Zaproponowany przez Żarnower projekt w swej minimalistycznej i funkcjonalnej formie w pełni wpisywał się w założenia modernistycznej architektury, czepiąc jednocześnie z abstrakcji geometrycznej. Wyrażał też, podzielane przez autorkę, fascynacje epoki, w której kino, podobnie jak film, postrzegane było jako symbol nowoczesnej kultury. Żarnower zwróciła na nie uwagę także w swojej programowej wypowiedzi z 1923 roku: „Najwszechstronniejsze pole do wyrażania się znajduje artysta w widowiskach kinoteatralnych, gdzie łączy elementy poszczególnych odłamów sztuki (malarstwo, rzeźba, architektura, poezja, muzyka, kino, taniec) poparte doskonałością środków technicznych (wyzyskanie energii elektrycznej)”. Obok projektu kina na wystawie zaprezentowano także rysunki ukazujące plany architektury mieszkaniowej, nad którymi Żarnower pracowała wspólnie ze swoim partnerem, artystą plastykiem, Mieczysławem Szczuką, a później także z architektem Szymonem Syrkusem. Artystka o lewicowych poglądach projektowała funkcjonalne budynki dla osób o niższych dochodach, upatrując w syntezie architektury i sztuk plastycznych szansę na zmianę świata i zniwelowanie społecznych nierówności.