Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Procesja Bożego Ciała na Krakowskim Przedmieściu w pobliżu kościoła Bernardynów" to fotografia zrobiona w technice stereoskopowej. Polega ona na wykonaniu dwóch fotografii z różnych punktów widzenia z zachowaniem takiego odstępu, aby patrząc na nie przez specjalnie przeznaczony do tego stereoskop, uzyskać wrażenie trójwymiarowości. Technika ta zaczęła zdobywać popularność w latach 50. XIX wieku. W Polsce jej prekursorem był Karol Beyer, który wydawał serie fotografii stereoskopowych o Warszawie. Tego rodzaju obrazy można było oglądać za pomocą domowych przeglądarek, a od lat 80. także w fotoplastykonach.

W prowadzonym przez siebie zakładzie fotograficznym Beyer wykonywał przede wszystkim portrety. Jego zainteresowania sięgały jednak znacznie dalej, zajmował się fotografią naukową, dokumentował zbiory i kolekcje sztuki, interesowała go także architektura i pejzaż. Jako jeden z pierwszych w Polsce, w latach 60. XIX wieku zaczął fotografować wydarzenia o znaczeniu politycznym i historycznym. Był zaangażowany w sprawę narodową, co przekładało się także na podejmowane przez niego tematy. Wykonywane w plenerze fotografie o charakterze społecznym czynią z niego jednego z pierwszych polskich fotoreportażystów. Do tego rodzaju zdjęć należy również omawiana tu praca. Fotografia powstała w burzliwym 1861 roku. W lutym wojsko rosyjskie krwawo stłumiło odbywającą się w Warszawie demonstrację patriotyczną, w kwietniu otworzyło ogień do bezbronnej ludności zgromadzonej na Placu Zamkowym. Ukazana przez Beyera procesja Bożego Ciała, podobnie jak wiele innych odbywających się w tym okresie uroczystości religijnych, stała się kolejną okazją dla zademonstrowania nastrojów patriotycznych. Autor rozumiał wagę tych wydarzeń i starał się je dokumentować. Podczas uroczystości powstał cały zespół zdjęć ukazujących tłumy warszawiaków zgromadzonych na Krakowskim Przedmieściu przed kościołem św. Krzyża. Cześć fotografii została zrobiona przed kościołem Bernardynów (obecnie św. Anny), inne z okien pałacu Staszica. Te ostatnie stanowią zapowiedź późniejszych dokumentalnych realizacji Beyera, który po wprowadzeniu w październiku 1861 roku stanu wojennego, wykonywał zdjęcia z ukrycia, najczęściej z okien budynków.