Janusz Maria Brzeski
Le journal
Datowanie: | n.d. |
Technika: | rysunek tuszem, malarstwo akwarelowe |
Rozmiar: | wys. 45 cm, szer. 31 cm |
Sposób nabycia: | zakup |
Data nabycia: | 25.10.1990 |
Numer inwentarzowy: | MS/SN/RYS/1616 |
Dzieło dostępne na ekspozycji: | tak |
Opis dzieła
Praca „Le journal" ukazuje wnętrze domu publicznego. Na pierwszym planie w prawym dolnym rogu umieszczone zostało popiersie kobiety w krótkich czarnych włosach. Dalej w centrum kompozycji, znajduje się okrągły stół, na którym stoi syfon, butelka, kieliszek i patera z owocami, obok nich leży gazeta zatytułowana „Le Journal” [franc. czasopismo]. Mebel został ujęty w perspektywie lekko z góry, inaczej niż reszta kompozycja. Zaburzenie to nie tylko jest pokrewne kubistycznemu sposobowi przedstawiania przestrzeni jednocześnie z różnych punktów widzenia, ale też sprawia, że twarz kobiety z pierwszego planu wkomponowuje się w okładkę leżącej za nią gazety. W głębi, za stołem, umieszczone zostały nagie postacie damskie, jedna z nich rozmawia z marynarzem. Kształty rysowane tuszem i ołówkiem zostały wypełnione mocno rozwodnionymi kolorami akwareli. Zastosowanie w pracy różnorodnych konwencji perspektywicznych dzieli ją na trzy strefy, co przypomina sposób aranżowania poszczególnych elementów w kolażach i fotomontażach. Biegły w tej sztuce Brzeski, autor licznych projektów okładek pism i magazynów, a także grafik reklamowych, z łatwością przenosił na rysunek znany z awangardowej sztuki eksperymentalnej sposób budowania kompozycji wizualnej. Praca, mimo że wykonana w tradycyjnej technice, wpisuje się w nowoczesny trend odpowiadający dynamice i fascynacjom społeczeństwa przełomu lat 20. i 30. XX wieku. Podobnie jak fotomontaż, w którym zderzają się różne style, porządki i perspektywy wchodzące ze sobą w żywe, często „wybuchowe” relacje, tak prezentowana praca zdaje się nadążać za szybkim tempem życia i rytmem wielkiego miasta rozświetlonego szyldami i neonami.
„Le journal" bywa również nazywany „rysunkiem paryskim”, co może sugerować, że ukazana scena to wspomnienie artysty z okresu kiedy mieszkał w Paryżu. Brzeski przebywał we Francji w latach 1929-1930, pracując jako grafik dla agencji reklamowych, domów mody i tygodników. W charakterze flâneura zapuszczał się do gorszych dzielnic, gdzie obserwował życie toczące się w podejrzanych barach, podrzędnych dansingach i domach publicznych. Podczas pobytu w Paryżu stworzył również tekę fotomontaży i kolaży Sex, które w sposób groteskowy ilustrowały teorie Freuda poprzez utrzymane w duchu surrealistycznym połączenie tekstu z obrazem.
W zbiorach Muzeum Sztuki znajduje się wykonany przez artystę tuszem rysunek, który może uchodzić za wstępny szkic do omawianej pracy.
Dorota Stolarska-Kultys