Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Kolaż był częścią projektu Szkoła Utopii. Artysta z synem, Marcinem Chlandą, scenografem, stworzyli instalację w opuszczonych szkolnych salach Technikum Elektrycznego na socrealistycznym Osiedlu Szkolnym w Nowej Hucie. Dzieło wisiało w sali do nauki historii i religii. Wycinki z prasy ułożone wzdłuż linii Wisły odnoszą się do relatywizmu oficjalnej wersji historii. Artysta komentował: „Z enigmatycznych gestów przedstawionych na starych gazetach da się pojąć, czym jest bijące tętno historii. Pomniki pomnikami, kichnięcia też się liczą”.

Wisła i Nad Wisłą to dwie prace pochodzące z projektu Szkoła Utopii realizowanego przez Marka Chlandę wraz z synem Marcinem, scenografem, w opuszczonym budynku szkoły Technikum Elektrycznego na osiedlu Szkolnym w Nowej Hucie. Trwająca ponad rok realizacja z pogranicza instalacji i wystawy to wieloczęściowa i wielogatunkowa kompozycja, na którą składają się: rysunki, figury, obiekty, teksty, dźwięki i filmy. Inspiracją dla nich było samo miejsce – szkoła, której każda z sal niesie ze sobą ważny komunikat. Prace Wisła i Nad Wisłą przynależą do pracowni historii i religii.

Nad Wisłą to monumentalny collage z wycinków magazynów filmowych z lat 80. przyklejonych na płótno. Niektóre z nich, pokryte białą farbą, stanowią tło dla przebiegającej zakolami czarnej, rozszerzającej się ku górze linii, przypominającej bieg Wisły. Wzdłuż linii przyklejone są rysunki. Artysta określa je jako „zmanipulowane”, albowiem każdy z wizerunków jest wynikiem montażu wielu zdjęć. Sceny powstały na skutek castingu, w którym Chlanda wyłonił ich poszczególne elementy, a następnie sprawdzał ich nośność. Najważniejszym aspektem Nad Wisłą jest bowiem założenie, że Rzeka jest nauczycielką „swojej” historii czyli, jak twierdzi artysta „że ten zjawiskowy organizm, którego człowiek nie wymyślił, ma wiarygodną moc wyłaniania znaczących obrazów”. Rysunki, które towarzyszą biegowi Wisły to więc nowy obraz najważniejszych wydarzeń, nowa wykładnia historii. Jak podsumowuje: „Z enigmatycznych gestów przedstawionych na starych gazetach da się pojąć, czym jest bijące tętno historii. Pomniki pomnikami, kichnięcia też się liczą”.

Praca została nabyta do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio od artysty.

Dorota Stolarska-Kultys