Krzysztof Wodiczko
Instrument osobisty
Datowanie: | 1969 r. |
Technika: | fotografia |
Materiały: | aluminium, tkanina, drewno, papier, instalacja elektryczna |
Rozmiar: | wys. 152 cm, szer. 28 cm |
Sposób nabycia: | zakup |
Data nabycia: | 04.08.1977 |
Numer inwentarzowy: | MS/SN/R/251/1-6 |
Dzieło dostępne na ekspozycji: | tak |
Opis dzieła
Obiekt składa się ze słuchawek oraz ukrytych w rękawicach mikrofonów i czujników światła. Użytkownik instrumentu może zmieniać zestaw dźwięków, które do niego docierają. W warunkach kontroli wszystkich przejawów życia publicznego w socjalistycznej Polsce ta praca staje się wyrazem wiary w autonomię jednostki i narzędziem do jej częściowego osiągnięcia. Instrument został opracowany w Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia.
Opis kuratorski:
Instrument osobisty umożliwia przejęcie kontroli nad dźwiękami docierającymi z otoczenia. Umieszczony na czole mikrofon odbiera je i przekazuje do urządzenia filtrującego znajdującego się w dźwiękoszczelnych czaszach-słuchawkach. Urządzenie filtrujące z kolei sterowane jest dwoma fotoelementami umocowanymi do dłoni. Ruch dłoni reguluje dopływ światła do fotoelementów. Gdy dłonie są zamknięte, a fotoelementy nieoświetlone, urządzenie filtrujące blokuje dopływ bodźców, przez co w słuchawkach panuje cisza. Obrócenie dłoni wprost do światła wyłącza filtry i słychać wówczas wszystkie dźwięki otoczenia. Płynne gesty dłoni powodują efekt „glissando”. Instrument umożliwia autorowi osiągnięcie wirtuozerii. Instrument osobisty był przeznaczony do użytku własnego artysty (podobnie jak powstały wkrótce później Pojazd). Jego działanie zaprojektowane było na miarę techniki lat 60. XX wieku i ustroju politycznego w Polsce tego czasu. W przestrzeni kontrolowanej przez totalitarną władzę jedynym możliwym działaniem krytycznym była próba przejęcia kontroli nad odbieranymi przekazami. Publiczna wypowiedź czy rozmowa nie były możliwe – w odpowiedzi na brak wolności mówienia artysta proponuje osobistą wolność słyszenia. Jest to jeden z pierwszych instrumentów krytycznych; później Wodiczko zaprojektował również: „Pojazd dla bezdomnych" (1988-89), „Laskę tułacza" (1992), „Rzecznik obcego" (1993), „Egidę" (1998) i „Rozbroję" (2000). Znany jest również z projekcji w przestrzeniach publicznych, w których poruszał tematy dyskryminacji, wykluczenia i przemocy.
Maria Morzuch (Cytat za:„Abecadło", red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb. [425])
Out/Inside(rs), 2013-02-21 - 2013-05-05
wystawa Krzysztofa Wodiczko, 2017-07-05 - 2017-10-09