Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Dwie rzeźby zatytułowane „Obiekt przestrzenny" odwołują się do motywu krzyża równoramiennego. Zostały wykonane z kątowników z polerowanego mosiądzu o stopniowanej wysokości ramion, umieszczonych na kwadratowej płycie z przeźroczystego metaplexu. W pierwszej realizacji cztery najwyższe kątowniki umieszczone są tak, by forma krzyża powstała w wolnej przestrzeni między nimi. W ten sposób podstawa podzielona jest na cztery kwadratowe pola, w których znajdują się kolejne kątowniki w kolejności od najwyższego do najniższego. W drugiej realizacji krzyż powstał za sprawą ustawionych po przekątnej i skrzyżowanych pod kątem prostym dwóch blach. Podzieliły one płaszczyznę na cztery trójkąty, w których znajduje się po pięć kątowników w układzie analogicznym jak w pierwszej realizacji. Prace są mocno zgeometryzowane, mają bardzo oszczędny, wręcz ascetyczny charakter. Cechuje je wyjątkowa i właściwa dla większości prac Aleksandra Hałata dyscyplina środków formalnych. Zainspirowany malarskimi kompozycjami Kazimierza Malewicza, Olgi Rozanowej, Aleksandra Rodczenki i Iwana Kliuna z lat 1914-23, autor dążył do uzyskania w pracach daleko posuniętej syntezy form. Jak sam pisał: „Występująca w tych dziełach graniczna synteza dawała do myślenia, że sprowadzenie formy do tak lapidarnego ujęcia, że już nic ponadto zrobić nie można, jest możliwe, niezwykłe, zastanawiające i poruszające wieloznacznością przekazu.” ( „Aleksander Hałat. Obiekty przyścienne i przestrzenne", Galeria Amcor Rentsch, Łódź, 2005). Zetknięcie się z twórczością artystów z kręgu rosyjskiej awangardy skłoniło Hałata do podjęcia eksperymentów, badań i prób przeniesienia rządzących nimi zasad na obiekty przestrzenne. Jednocześnie w twórczości artysty istotne miejsce zajmowały zawsze odniesienia do znaków czy symboli, a także cytaty ze sztuki dawnej. W omawianych pracach podjął on namysł nad wieloznaczną formą krzyża. Refleksja ta miała charakter filozoficzny odnoszący się do problemów istnienia i poznania. Nawet bowiem najbardziej formalne i ascetyczne realizacje artysty stanowią próbę przeniesienia w obszar sztuki własnych doświadczeń, wspomnień, założeń i przesłania.

Dorota Stolarska-Kultys