Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Fotografie należą do najbardziej rozpoznawalnej w twórczości Janusza Leśniaka grupy prac, zwanych „leśniakami”, stanowiących zapis obecności cienia uchwyconego w momencie fotografowania. Od drugiej połowy lat 80. artysta jest konsekwentnie skupiony tylko i wyłącznie na tym temacie. Prezentowany zbiór to prace wykonane w czerni i bieli, Leśniak sięga jednak również po kolor, a obszerna reprezentacja wykonanych przez niego fotografii barwnych również znajduje się w zbiorach Muzeum Sztuki w Łodzi.

Prace cechuje wyjątkowe wyrafinowanie pod względem estetycznym, harmonia i oszczędna forma. Autor komponuje rzeczywistość z subtelnych kształtów, plam światła i cienia, wyciszającej pustki. Z jednej strony analizuje estetyczne właściwości fotografii, z drugiej wchodzi w bardziej filozoficzne rozważania dotyczące kondycji ludzkiej, relacji człowieka z przyrodą i życia. Obrazy przesycone są subiektywizmem, stanowią bezpośrednią, poetycką rejestrację rzeczywistości, w którą autor z uwagą się wsłuchuje. To wizualizacja świata jego myśli i emocji, fotografia, która umożliwia, jak sam mówił, dotarcie do własnego „krajobrazu wewnętrznego”. Mimo że obecność cienia-autora mogłaby to sugerować, Leśniak nie zawłaszcza przestrzeni, ale ją przeżywa. To zapis wspomnień, marzeń, przeżyć, zapachów i dźwięków. Zarys sylwetki autora zaświadcza o jego obecności, jednak nie jest to autoprezentacja znana z autoportretów, a jedynie nieoczywisty ślad lokujący się na pograniczu tego, co realne i nierealne, trwałe i ulotne. Jego obecność wchodzi w relację z fotografowaną rzeczywistością i nadaje jej nowy sens.