Leszek Michał Sobocki
Tożsamość III
Datowanie: | 1966 |
Technika: | linoryt |
Rozmiar: | wys. 50 cm, szer. 70 cm |
Sposób nabycia: | zakup |
Data nabycia: | 12.1966 |
Numer inwentarzowy: | MS/SN/GR/240 |
Dzieło dostępne na ekspozycji: | tak |
Opis dzieła
Grafiki z serii „Tożsamość" zostały wykonane w technice barwnego linorytu. W dwóch pierwszych artysta stworzył „reprodukcje” wojennych dokumentów: kartę rozpoznawczą (Kennkarte) z literą „J” oznaczającą mniejszość Żydowską w pracy „Tożsamość I" i wydaną przez okupacyjne władze niemieckie kartkę żywnościową (Lebensmittelkarte) przeznaczoną dla osób narodowości Żydowskiej w pracy „Tożsamość II". Na pochodzenie posiadaczy dokumentów wskazuje także silnie zaakcentowany przez Sobockiego żółty kolor przypisany do kart, którymi legitymowali się przedstawiciele mniejszości Żydowskiej i Romskiej. Trzecia z grafik to kompozycja na białym tle podzielona na kwatery nawiązujące do tych z wojennych dokumentów tożsamości. Sobocki umieścił w nich odciski fragmentów dłoni, swój niewyraźny, widziany jakby przez siatkę, portret i własny podpis.
Grafiki z serii „Tożsamość" wpisują się w szerszą grupę realizacji artysty, w których podjęta zostaje uniwersalna refleksja nad kondycją człowieka, który poddawany jest systemowej kontroli. Artysta posługuje się dokumentami stanowiącymi dowód najdalej posuniętej i tragicznej w skutkach formy opresji, jaką była nazistowska okupacja. Zbiurokratyzowana struktura III Rzeszy, skrupulatne ewidencjonowanie ludności, zwłaszcza ludności żydowskiej, służyły selekcji, zastraszeniu i represjonowaniu społeczeństwa. Totalitarne państwo nadawało tożsamość, posługując się kolorem i symbolem, które niejednokrotnie oznaczały wyroki śmierci. Dokumenty to forma przedłużenia kontroli władzy. Mimo że Sobocki wprowadza je do pracy w kontekście historycznym, faktycznie podejmuje problem czasów mu współczesnych i opresyjnego działania aparatu państwowego w dobie komunizmu.
W pracy „Tożsamość III" artysta posługuje się autoportretem. Jest to zabieg często spotykany w jego twórczości, szczególnie w malarstwie. Za pomocą własnego wizerunku Sobocki wypowiada się na temat tego, co go angażuje i dotyka. O swoich portretach powiedział: „Oto ja, który mogę być tobą”. Umieszczając swoją fotografię w dokumencie tożsamości, uwspółcześnia i uniwersalizuje problem, na który naprowadzają oryginalne wojenne karty.
Dorota Stolarska-Kultys