Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Obraz z cyklu, który Maria Jarema, jedna z najważniejszych polskich malarek przed- i powojennej awangardy, pokazała na Biennale w Wenecji w 1958 r. Artystka często łączyła grafikę z malarstwem – monotypię z temperą albo farbami olejnymi. Istotą dzieła był pulsujący ruch rozchodzący się we wszystkich kierunkach, wyrażony plamami o zmiennych kolorach. W dwuwarstwowym obrazie uwagę zwraca relacja zachodząca pomiędzy kształtami o nasyconej, głębokiej barwie a półprzezroczystą białą mgłą unoszącą się ponad nimi. 

"Penetracja I" namalowana została w ostatnim i intensywnym twórczo okresie życia artystki. Jest pierwszym obrazem z cyklu, który Jarema pokazała podczas weneckiego Biennale w 1958 r. Artystka często łączyła grafikę z malarstwem – monotypię z przemalowaniami temperą albo farbami olejnymi, a nawet lakierem, co wzbogacało tak fakturę, jak i kolorystykę prac. Istotą obrazu były jednak nie zabiegi formalne, a ruch, może dźwięk – pulsujący, rozpływający się w różnych tonach na wszystkie kierunki, wyrażony abstrakcyjnymi plamami o zmiennych kolorach. W tym dwuwarstwowym obrazie ciekawość budzi kontrast między całkowicie nieodgadnionymi kształtami o nasyconej, głębokiej barwie, krążącymi „pod spodem”, a przezroczystą bielą, unoszącą się „ponad” nimi. Jarema konsekwentnie zmierzała ku abstrakcji, eliminując elementy bezpośrednio odnoszące się do rzeczywistości. W jednej ze swoich notatek pisała: „Bez deformacji, metafory i abstrakcji – jakże bylibyśmy w stanie wyrazić narastające konflikty naszego czasu”.

Maciej Cholewiński (Cytat za: Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm, red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 374).