Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Potop" to jeden z dziewięciu kwasorytów z graficznej serii „Opisanie świata", nad którą Opałka pracował w latach 1968-1970. Oprócz omawianej pracy, w zbiorach Muzeum znajdują się także należące do cyklu: „Adam i Ewa", „Wieża Babel" i „Twoje zaś potomstwo uczynię liczne jak ziarna pyłu ziemi". Sięgając po motywy z Księgi Rodzaju, artysta zbudował własną, całościową wizję współczesnej cywilizacji, dla której kluczem interpretacyjnym jest bliska mu filozofia wschodu. Wątki zaczerpnięte z Biblii stanowią tu jedynie pretekst dla przekazania uniwersalnych zagadnień nurtujących ludzkość od tysiącleci. Odwołanie się artysty do relatywizmu charakteryzującego myśl dalekowschodnią sprawia, że prace z cyklu „Opisanie świata" cechuje wielowarstwowość. Niejednoznaczny wydźwięk prac potęgowany jest dodatkowo przez zastosowaną przez artystę oszczędną, syntetyczną, formę. Jak w monografii artysty zauważa Bożena Kowalska, jest to uniwersalny język służący wyrażeniu uniwersalnych treści. Struktura prac to przejaw fascynacji Opałki problemem jedności wobec wielości, której źródeł również należy szukać w filozofii wschodu. Zainteresowanie to znajduje swój wizualny wyraz w wypełnianiu płaszczyzny drobnymi, powtarzalnymi motywami. W „Opisaniu świata" dostrzec można na tym polu analogię z najsłynniejszą pracą artysty, monumentalnym cyklem tzw. „obrazów liczonych” wypełnionych linearnym zapisem cyfr, odnoszących się do mijającego czasu życia autora.

„Potop" to grafika zakomponowana w sposób koncentryczny. Centrum pracy stanowi wyłaniający się z rozdrobnionego tła zarys miasta – nowojorskiego Manhattanu. Fragment Nowego Jorku powstał w oparciu o jego fotograficzne ujęcia, którymi posiłkował się w pracach artysta. Otaczająca budynki drobna struktura złożona z powtórzeń centralnego motywu wraz z oddalaniem się od środka staje się coraz bardziej ziarnista i rozdrobniona. Wokół miasta da się rozpoznać kształty przypominające, widzianą z lotu ptaka, metropolitarną zabudowę pociętą ulicami. Z czasem zlewa się ona z tłem, by zniknąć, zatopiona w masie gęstniejących i nieustannie multiplikujących się punktów. Nawiązanie do Potopu, który Bóg zesłał na ludzi, karząc ich za zepsucie, zdaje się w sposób prosty i jednoznaczny mówić o współczesnej cywilizacji zmierzającej ku zagładzie. Artysta unika jednak tej jednoznaczności i odwołując się do swojej artystycznej koncepcji, czerpiącej z filozofii wschodu, w której istotną role odgrywa wątek nieskończoności, wskazuje, że koniec ukazany w pracy może być jednocześnie początkiem. Zniszczenie zaś, w myśl tej koncepcji, jest niezbędne, by mogło się dokonać odrodzenie.

Praca została nabyta do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi bezpośrednio od artysty.