Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Perykles i Maryna” to drzeworyt na papierze, będący ilustracją do sztuki Williama Shakespeare'a „Perykles, książę Tyru”. Grafika ukazuje dwie postacie: starca z brodą w rozwianych obszernych szatach i klęczącą u jego stóp dziewczynę. W tle widać wzburzone morze i fragment statku. To prawdopodobnie ilustracja sceny spotkania ojca – Peryklesa, z córką – Maryną, po długim czasie rozłąki spowodowanej uprowadzeniem dziewczyny. Stanisław Ostoja-Chrostowski ukazał ich na tle morza, które odgrywa w sztuce istotną rolę, jest niemalże współbohaterem wydarzeń. Maryna (w niektórych tłumaczeniach Marina) przychodzi na świat na statku podczas burzy, a imię, które nosi, otrzymuje na pamiątkę tego wydarzenia. Jednocześnie podczas porodu umiera jej matka – Talsa, a Perykles oddaje jej ciało morzu jako ofiarę by obłaskawić sztorm. Fale wyrzucają je na brzeg, a przywrócona do życia Talsa zostaje kapłanką w świątyni Diany. Wykorzystanie motywu morza w kompozycji Chrostowskiego można więc z jednej strony rozpatrywać jako tło dla spotkania ojca i córki, a z drugiej w wymiarze symbolicznym. Artysta mógł chcieć za jego pomocą zaakcentować obecności Talsy, lub zasugerować rolę jaką żywioł odegrał w losach bohaterów. Do pofalowanej powierzchni morza i jego struktury (uzyskanej przez Chrostowskiego przy pomocy drobnych linii kładzionych pod różnym kątem) nawiązuje także sposób w jaki oddana została szata Peryklesa z wydobytymi światłocieniowo załamaniami i pofałdowaniami. Chrostowski operuje w tej pracy silnymi kontrastami i półtonami, niektóre partie wypełniając czernią, a inne rozświetlając. W ten sposób przenosi na grafikę zaobserwowany w przyrodzie sposób rozkładania się światła. Elementem, który znacznie odbiega od reszty kompozycji są żagle zaakcentowane wygiętymi łukowo mocnymi czarnymi liniami. Zostały one ukazane w sposób uproszczony, niemalże syntetyczny, a ich układ wprowadza dynamizujący całość rytm. Dostrzec tu można wpływy Władysława Skoczylasa, w pracowni którego Ostoja-Chrostowski uczył się grafiki artystycznej podczas studiów w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie.

Drzeworyt „Perykles i Maryna” powstał na zamówienie wydawnictwa Limited Editions Club z Nowego Jorku, które zaprosiło Stanisława Ostoję-Chrostowskiego do zilustrowania zbioru „The comedies, Histories & Tragedies of William Shakespeare". Było to jubileuszowe wydanie dzieł angielskiego dramaturga, które ukazało się drukiem w 1940 roku. W Polsce cykl peryklesowski miał swoją premierę na wystawie w kawiarni artystów „Zodiak” w Warszawie.

Dorota Stolarska-Kultys