Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Prace „Obraz I, II i III" to instalacja złożona z trzech obiektów przestrzenno-świetlnych w formie pudełkowej z reliefowym motywem rombu równoramiennego na froncie. Julian Henryk Raczko zastosował w nich falowody optyczne w celu podświetlenia kształtu stworzonego z wykonanych z pleksiglasu przeźroczystych walców. Artysta podejmuje w realizacji temat światła, który przewija się niemalże w całej jego twórczości. We wczesnych pracach z lat 60. poszukiwał jego istoty, by następnie przekraczając granice światła widzialnego oddać się refleksji nad światłością w sensie metafizycznym. Prace „Obraz I, II i III" stanowiły istotny moment tych poszukiwań. Artysta skupił się w nich na bezpośrednim kontakcie ze światłem. Jest ono ich podstawowym materiałem twórczym, a autor wykorzystuje je w sensie bardzo fizycznym. Raczko, który był nie tylko malarzem, ale także absolwentem Politechniki Warszawskiej, analizuje wartości optyczne z pozycji naukowej. Instalacja ma zwrócić uwagę przede wszystkim na takie cechy światła, jak jego względność i zmienność w kontakcie z innymi przedmiotami fizycznymi. Jak zauważa Grzegorz Sztabiński: „Były to najbardziej sensualistyczne prace Raczki. Brał w nich pod uwagę światło tak, jak jawi się ono na poziomie doświadczenia zmysłowego” (Grzegorz Sztabiński „Między światłem a geometrią", Katalog z wystawy Juliana H. Raczko w Muzeum im. Xawerego Dunikowskiego w Królikarni, 1998). W pracy znajdują też odbicie zainteresowania artysty rozbłyskami i odblaskami, a bezpośrednią inspiracją do ich powstania był zaobserwowany w pejzażu samolot przecinający niebo. Widok ten artysta przetworzył w swojej instalacji w strukturę przestrzenno-świetlną. To mocno fizyczne doświadczenie otworzyło go na dalsze poszukiwania i poprowadziło ku bardziej metafizycznym rozważaniom, które znalazły odbicie w jego późniejszych realizacjach.

Dorota Stolarska-Kultys