Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Kwadrat niespełniony" to seria czterech rysunków wykonanych letrasetem i przedstawiających cztery różne warianty tej figury o jednym niepełnym boku. Niedokończenie obrysu jest w tym przypadku umownym otwarciem figury geometrycznej na przestrzeń. Sam artysta wiąże ten projekt nie tylko z przestrzenią, ale też z procesem, czasem przebiegu i nie kryje inspiracji problemem „czasu” w dziełach Władysława Strzemińskiego. Koncepcja uwidoczniona w „Kwadracie..." rzeczywiście ma związki z teorią „Kompozycji przestrzeni", zawartą w książce Katarzyny Kobro i Władysława Strzemińskiego „Kompozycja przestrzeni, obliczenia rytmu czasoprzestrzennego" (1931). Pisząc o rzeźbie, artyści postulowali powiązanie jej z otoczeniem. Poprzez zastosowanie kompozycji otwartej, otaczająca dzieło przestrzeń była przez nie niejako organizowana. W kontekście pojawienia się głębi jako „trzeciego wymiaru” dzieła, autorzy wprowadzili także zasadę rytmu czasoprzestrzennego, co można określić jako „zmienność tego dzieła sztuki przy oglądaniu jego z rozmaitych stron. Każde przesunięcie oglądającego powoduje inny wygląd układu kształtów. Dzieło sztuki w ten sposób żyje nie tylko w przestrzeni, lecz również w czasie, gdyż ma znaczenie nie tylko układ kształtów sam przez się, lecz jednocześnie też kolejność, w jakiej się on objawia przy oglądaniu jego z rozmaitych stron”. Do tego procesu nawiązują kwadraty stworzone przez Józefa Robakowskiego. Otwarcie figury na przestrzeń ma charakter nie pojedynczego działania, ale przebiegu wydarzającego się w czasie. Czas jest też jednym z fundamentów formy filmowej, na polu której działa artysta.

Idea „otwartych figur” jest obecna także we wcześniejszych pracach Robakowskiego. Do tego zagadnienia artysta odwołuje się m.in. w kontekście bezkamerowego filmu „Test 1" (1971). „Atakuje” w nim widza silnym światłem lampy projektora filmowego przepuszczanym przez kilkadziesiąt dziur wyciętych w taśmie filmowej. Praca wywołuje efekt powidoku, a artysta bada fizjologiczny aspekt odbioru obrazu filmowego. Jednocześnie podczas projekcji to, co widz ogląda, to zmieniająca się, „otwarta” w głąb figura koła.