Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Odbitki graficzne „Bez tytułu" oraz „Bez tytułu (negativo-positivo)" pochodzą z okresu największej aktywności Getulio Alvianiego. W 1959 roku artysta zainteresował się problemami dotyczącymi percepcji wzrokowej i zrealizował pierwsze prace graficzne podejmujące badania nad tym tematem. Na początku lat 60. zetknął się z czołowymi przedstawicielami konstruktywizmu, których idee wywarły znaczący wpływ na kształt jego artystycznych zainteresowań. Byli wśród nich niemiecki architekt Konrad Wachsmann i związany z Bauhausem artysta i teoretyk Josef Albers. Alviani zaczerpnął od nich nie tylko zainteresowania światem „konstrukcji”, które jak sam przyznawał, towarzyszyło mu od najmłodszych lat, ale przede wszystkim przekonanie dotyczące ścisłego powiązania sztuki z życiem. Zdaniem Alvianiego, twórczość artystyczna powinna nosić znamiona nauki, być obiektywna i poddawać się matematycznej sprawdzalności.

Jego poszukiwania w obszarze wizualizmu rozwinęły się najsilniej około 1962 roku. Powstały wówczas liczne czarno-białe serigrafie w większości oparte o układy linii gęstniejących i rzednących w sposób harmonijny wedle przyjętej zasady. Do sztandarowych przykładów prac z tego okresu należą obie omawiane odbitki. W grafice „Bez tytułu" poziome linie o zmiennej grubości tworzą zarys kwadratu, a zwężając się w kierunku krawędzi wywołują iluzję ruchu i pulsowania. Podobnie w drugiej, zbudowanej z dwóch tworzących kwadrat prostokątów. W jednym z nich linie rozszerzają się ku centrum figury, a w drugim ku krawędziom. Artysta wzbogacił serigrafię o fascynujące go zagadnienie pozytywu i negatywu. To motyw który będzie obecny także w jego późniejszych realizacjach.

Grając z psychofizjologicznymi właściwościami widzenia, Alviani budował swoje prace w oparciu o iluzje optyczne, wywołujące wrażenie pulsacji, ruchu i falowania. Uczyniło go to jednym z czołowych przedstawicieli op-artu. Zabiegi optyczne stosował nie tylko w grafikach, ale także w malarstwie, kompozycjach reliefowych i rzeźbie. Zgodnie z zaczerpniętą z Bauhausu i konstruktywizmu ideą dotyczącą praktycznego zastosowania sztuki, rysunki do serigrafii posłużyły mu z czasem także jako punkt wyjścia dla projektów z obszaru mody. Antycypując sztukę optyczną, Alviani w 1964 roku zaprojektował wzory na tkaninach dla włoskiej projektantki Germany Marucelli. Podobnie jak w pracach graficznych, tkaniny pokryte zostały liniami o zróżnicowanym zagęszczeniu, czyniąc powierzchnie migotliwymi i drażniącymi dla oka. Wykonane z nich projekty podkreślały lub deformowały sylwetkę, a szczególną rolę w jej kształtowaniu odegrał zastosowany na tkaninach znany z serigrafii motyw pozytywu i negatywu. Efekt wzmacniało dodatkowo wykorzystanie plis, które podczas ruchu tworzyły ulotne, zmieniające się układy. Oprócz tkanin Getulio Alviani zaprojektował także kolekcję biżuterii nawiązującą do prac z serii „Linee luce" – obiektów wykonanych z naklejanej na płyty laminatowe blachy aluminiowej o specjalnie opracowanej powierzchni.

Dorota Stolarska-Kultys