Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Praca składa się z dwóch części: kolorowej fotografii i kopii tekstu. Jest to dokumentacja  projektu zrealizowanego przez Dana Grahama w styczniu 1979 roku w witrynie galerii Franklin Furnace w Nowym Jorku. Artysta wykorzystał okno pomieszczenia, by na zasłaniającym jego dolną połowę nieprzezroczystym ekranie wyświetlić serię kolorowych slajdów. Projektowane z wnętrza galerii obrazy zmieniały się co piętnaście sekund i można je było oglądać zarówno ze środka, jak i z zewnątrz. Były to fotografie ukazujące wystawy prezentowane w innych przestrzeniach znajdujących się w pobliżu Franklin Furnace.

Wszystkie ujęcia zostały wykonane szerokokątnym obiektywem z perspektywy „czwartej ściany”, a więc frontowej witryny lub wejścia do poszczególnych galerii. Fotografie ukazywały pozostałe trzy ściany przestrzeni wystawienniczych, powielając perspektywę widza stojącego na zewnątrz galerii Furnace.

Projekcja widziana z ulicy odpowiadała normalnemu widokowi na przestrzeń wystawienniczą, z tym że obrazy ukazywały wnętrza innych galerii blokując jednocześnie widok odbywającej się w Furnace ekspozycji. Zastępując widok wnętrza Furnace widokiem różnych galerii, Graham poruszył wątek skonwencjonalizowania sztuki współczesnej, której treść jest uwarunkowana przestrzenią wystawienniczą i obecnością widza. Wyświetlając slajdy pozbawia je kontekstu przestrzennego na rzecz postrzegania ich jako reprezentacji, które wchodzą w relacje zarówno ze sobą, jak i z innymi formami reprezentacji wizualnej. Mogą się one odnosić zarówno do znaków drogowych i reklam, jak i do samej witryny Franklin Furnace. Mogą być też postrzegane jako reklama innych wystaw. Widz, który już je widział, otrzymuje zaś dodatkową możliwość obiektywnego spojrzenia.

Zaprezentowane przez Grahama slajdy nawiązują również do skonwencjonalizowanych fotograficznych reprodukcji sztuki znanych z magazynów i towarzyszących recenzjom wystaw. Ich format i perspektywa wywodzą się wprost z tradycji XVII- i XVIII-wiecznego malarstwa flamandzkiego i włoskiego, a także ówczesnego sposobu obrazowania galerii sztuki. Prezentowane w witrynie obrazy wchodzą w relację z okoliczną architekturą, która wraz z zapadaniem zmierzchu zaczyna odbijać się w szkle i nakładać na slajdy ukazujące wnętrza galerii. Kontrast między sterylną i kontrolowaną przestrzenią ekspozycyjną zapewniającą neutralność sztuki wewnątrz Furnace, a podlegającą stale zmieniającym się zewnętrznym warunkom oświetlenia projekcją w witrynie staje się jeszcze bardziej zauważalny. Praca została podarowana Muzeum Sztuki w Łodzi przez artystę.

Dorota Stolarska-Kultys