Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„I A-F Natłuszczone stożki" to instalacja składająca się z sześciu (trzech większych i trzech mniejszych) stożków wykonanych z nitowanej blachy cynkowej. Obiekty umieszczone bezpośrednio na podłożu są w całości pokryte smarem maszynowym. Jego faktura zdradza sposób, w jaki był nakładany – z góry do dołu poziomymi, odważnymi pociągnięciami pędzla. Nierówny wygląd natłuszczonej powierzchni zwraca uwagę na proces produkcji i przypomina o fizycznym działaniu, które miało miejsce podczas nakładania substancji. Ślady ludzkiej działalności „uczłowieczają” przy tym surową konstrukcję i maskują jej przemysłowy charakter poprzez nadanie geometrycznym formom stożka organicznego wyglądu.

W rzeźbiarskiej praktyce Rabinowitcha tłuszcz pojawił się w 1965 roku, mniej więcej w tym samym czasie, kiedy zaczął go stosować zaprzyjaźniony z artystą Joseph Beuys. Także w sposobie jego wykorzystania widoczne są analogie z teorią rzeźby Beuysa. U jej podstaw leży bowiem kontrast między sztywnymi, geometrycznymi formami określanymi jako krystaliczne, a bardziej miękkimi, organicznymi bytami. Beuys charakteryzował je, posługując się parami przeciwstawnych cech: porządek i chaos, zastój i dynamizm, chłód i ciepło, kurczenie się  i rozprzestrzenianie. Tak  w przytoczonej teorii, jak i w pracy „Natłuszczone stożki, formy krystaliczne", a więc stalowe stożki, budują strukturę i stabilność, a organiczne, czyli smar, łączą się ze zmianą i ruchem. Te ostatnie nie mogą jednak istnieć bez pierwszych – do ich funkcjonowania niezbędna jest trwała, stabilizująca podstawa.

„Natłuszczone stożki" to, obok „Konstrukcji z beczek" i „Wydrążonych płyt", jedne z pierwszych konstrukcji Rabinowitcha, które wcielają w swojej budowie własności somatyczne, a więc podstawowe własności ciała działającego w przestrzeni. Według artysty rzeźba-ciało znajdująca się w przestrzeni aktywuje odbiorcę, jego reakcje wzrokowe i ruchowe oraz wchodzi z nim w relacje. Odbiorca musi nie tylko ustosunkować się do obiektu, ale także do samego miejsca, które staje się konkretne i poznawalne. Celem działania Rabinowitcha jest nasycenie przestrzeni ludzką obecnością, a tym samym odrzucenie postrzegania jej jako abstrakcyjnej.

Praca została wykonana pod kierunkiem autora w Zakładzie Ślusarskim Jerzego Jędrzejczaka w Łodzi i należy do zespołu prac, które artysta podarował Muzeum Sztuki w Łodzi w latach 80.

Dorota Stolarska-Kultys