Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Przewrót stożkowy" to masywna rzeźba z nitowanej i spawanej blachy stalowej. Podobnie jak większość rzeźbiarskich realizacji Roydena Rabinowitcha, przeznaczona jest do prezentowania bezpośrednio na podłożu. Praca porusza zagadnienia formy i percepcji, które szczególnie interesują artystę. Rzeźba jest rodzajem metaforycznego ujęcia naszych relacji z przestrzenią. Artysta stara się ująć wszystkie możliwe kierunki odczuwane przez ludzkie ciało. W przestrzennym obiekcie zawiera to, co wydarza się w czasie.  Jak sam mówi, jego prace to „rodzaj choreografii dla oka”.

Przewrót stożkowy zawiera w sobie różne punkty widzenia, ale jego usytuowanie w przestrzeni zakłada również fizyczną możliwość postrzegania go z dowolnego miejsca. Artysta nie narzuca punktu widzenia, ale pozostawia dowolność odbiorcy. W ten sposób dąży do tego, co stanowi sedno jego rzeźbiarskich realizacji, a więc do usytuowania widza w relacji do rzeźby i nasycenia przestrzeni konkretem. 

Kwestia przestrzeni to jedno z kluczowych zagadnień w twórczości Rabinowitcha. Badając sprzeczność między rzeczywistością naukową a sferami zmysłowego i fizycznego doświadczenia odrzuca abstrakcyjne pojmowanie na rzecz nasycenia jej obecnością istnienia ludzkiego. Czyni to budując relacje między widzem – żywym ciałem i obiektem, który postrzega jako rzeźbę-ciało. Ich zbliżenie i zespolenie oraz reakcje wzrokowe i ruchowe odbiorcy zmuszają go do ustosunkowania się wobec miejsca, które staje się konkretne i poznawalne. Umieszczenie obiektu w bezosobowej, abstrakcyjnej przestrzeni powoduje, że odbiorca poprzez bezpośrednie doświadczenie uświadamia sobie istnienie pewnych fizycznych zależności. Można powiedzieć, że twórczość Rabinowitcha zawiera w sobie nawet pewien aspekt etyczny – widz uzmysławia sobie, że nie jest w stanie zawłaszczyć świata lub nim rządzić, albowiem nie jest w nim sam, dzieli go z innymi. Rzeźba należy do zespołu prac podarowanych Muzeum Sztuki w Łodzi przez artystę.

Dorota Stolarska-Kultys