Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Opis dedykowany osobom ze spektrum autyzmu

Kompozycja unistyczna 14 to obraz Władysława Strzemińskiego. Ten obraz jest ostatnim z cyklu kompozycji unistycznych.

Sztuka unistyczna jest wynalazkiem Władysława Strzemińskiego, malarza. Sztuka unistyczna to malarstwo.

Obraz unistyczny to obraz abstrakcyjny. Nie przypomina codziennego świata. Obraz unistyczny działa na widza tylko kolorami, a nie pokazanymi rzeczami. Na obrazie jest ważna materialna farba.

Strzemiński na obrazie unistycznym nie pokazał ludzi (obraz nie jest portretem), nie pokazał rzeczy ani roślin (obraz nie jest martwą naturą), nie pokazał świata (obraz nie jest pejzażem). Strzemiński nie namalował kształtów ani nie użył dużej liczby kolorów. On stworzył prosty obraz.

Strzemiński użył płótna obrazu o formie kwadratu, ponieważ kwadrat to prosta figura.

Strzemiński pomalował cały obraz jedną farbą o szaro-niebieskim odcieniu, ale nie równo. On użył grubo farby na części obrazu, inne miejsca obrazu pomalował farbą cienko. Ale każde miejsce obrazu jest tak samo ważne.

Sucha farba stworzyła powierzchnię obrazu, która nie jest całkiem płaska. Nierówna powierzchnia jest bardzo ważną częścią obrazu unistycznego. Niektórzy ludzie widzą na obrazie skórę zwierzęcia, albo deszcz na powierzchni wody, albo piłkę w sieci.

Dlatego Strzemiński skończył malować obrazy unistyczne. On chciał tworzyć sztukę, która niczego nie przypomina.

Autor skryptu: Leszek Karczewski

Opis dedykowany osobom słabo słyszącym i niesłyszącym

Obraz pt. Kompozycja unistyczna 14. Artysta Władysław Strzemiński, rok powstania 1934, technika olej na płótnie, wymiary 50 cm wysokość na 50 cm szerokość. Praca abstrakcyjna. Z założenia nie posiada treści a także malarskiego światłocienia czy złudzenia trójwymiaru. Tło gładko malowane, na nim za pomocą grubej faktury namalowane są elementy. Kolor tła i linii jest taki sam. Faktura obrazu jest gruba, a cień który się pojawia na pracy jest autentyczny, nie udawany. Kompozycja obrazu jest otwarta, w centralnej części obrazu elementy są powiększone. Elementy mają kształty nieregularne zbliżone do kwadratu i koła. Każdy element jest równoważny z innymi, nie ma kształtu najważniejszego. Praca jest rozwinięciem unizmu, kierunku, który wypracował Władysław Strzemiński. Artysta porzuca sztukę mimetyczną, przedstawiającą, obraz z zasady jest płaski bez złudzenia trój wymiaru. Obraz według Strzemińskiego jest bytem autonomicznym, zwolnionym z obowiązku przedstawienia natury. Obraz to przede wszystkim farba olejna na płótnie, faktura obrazu jest najistotniejsza. Każdy fragment płaszczyzny obrazu jest tak samo ważny, nie ma hierarchii. Koncepcja unizmu wymyślona została przez Władysława Strzemińskiego, a teoretyczne rozważania przedstawia książka artysty pt. Unizm w malarstwie.

Autor skryptu: Katarzyna Mądrzycka-Adamczyk

Kompozycje unistyczne Władysława Strzemińskiego są zwieńczeniem trwających ponad dekadę studiów nad budową kompozycji obrazu. Płótna te oparte są na kompozycyjnej zasadzie jedności wszystkich elementów obrazu – linii, koloru oraz faktury. Służyć to ma osiągnięciu wspólnego celu – stanu organicznej całości na wzór wytworów natury. Dzięki tej teorii oraz, wynikającej z niej, praktyce artystycznej Strzemiński zapisał się w historii polskiej awangardy, z czasem także w powszechnej historii sztuki jako jeden z najbardziej radykalnych przedstawicieli europejskiego konstruktywizmu. W latach 30. XX w. Strzemiński zajął się badaniem własności ludzkiego widzenia. Od tego momentu problemy percepcji zajmowały go już do końca życia, a pochylając się nad problematyką fizjologii ludzkiego wzroku, wypracował oryginalny malarski styl „psychologicznej” figuracji.

Anna Nawrot (Cytat za: Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm, red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 852)