Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Małża [La Lumachelle]" to rzeźba abstrakcyjna – relief wypukły o nieregularnym kształcie, z lewej strony wsparty na wykonanej z metalu cienkiej nodze. W centrum kompozycji wystaje, niczym obce ciało, poszarpany odlew metalowy, z prawej strony znajduje się ukośna smuga ułożona z wielu metalowych krążków. Forma jest nie tylko abstrakcyjna, ale także organiczna. Nawiązuje do świata przyrody i jest w niej coś silnie cielesnego. Jest pomarszczona i pofalowana, pełna tajemniczych szczelin i wgłębień, niemalże pulsuje i tętni krwiobiegiem niczym żywy organizm. Alina Szapocznikow czerpała inspirację do swoich rzeźb z konkretnych naturalnych form, procesów zachodzących w przyrodzie czy biologicznych struktur komórkowych. Mogły być one żywe, ale także skamieniałe i obumarłe. Przenosiła je do swoich prac, jednocześnie traktując materię z której powstawały jak swego rodzaju żywą poddającą się jej tkankę, w której odciskała swój ślad. Jak mówiła w jednym z wywiadów: „Czuję potrzebę parania się z materiałem, chce mi się miętosić, dotykać palcami materii. Ten fizyczny kontakt daje mi uczucie przekazywania siebie rzeźbie.” (Krystyna Czerni, „Drugie skrzydło albo Aliny Szapocznikow sen o lataniu", w:  „Alina Szapocznikow. Zatrzymać życie", Kraków, 2004). Dodatkowo artystka wprowadziła do wykonanej z cementu kompozycji kamień, ceramikę i elementy metalowe. Zderzając materiały o zupełnie innej strukturze i pochodzeniu, obserwuje ich wzajemne relacje. Jednocześnie w pracy pojawia się charakterystyczny dla prac Szapocznikow wątek równowagi, walki z ciężarem i próba naruszenia prawa grawitacji. Artystka kontrastuje masywną, ciężką formę bezpośrednio opartą na postumencie z umieszczoną z boku dodatkową cienką podporą, świadomie przenosząc środek ciężkości i rzucając wyzwanie fizyczności materii.

Rzeźba „Małża" stanowiła inspirację dla cyklu monotypii, które Szapocznikow wykonała w latach 1960-1963. Artystka naśladowała i multiplikowała ją, tworząc odciski na papierze, w których fascynowało ją nierównomierne rozłożone farby dające efekt przezroczystości, jej relacja z tłem i możliwość wprowadzenia koloru.