Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Piękna kobieta" to rzeźba wykonana z terakoty. Ukazuje popiersie kobiety. Postać została przedstawiona z rękami uniesionymi ku górze, w geście sięgania w tył ku włosom uformowanym w „koński ogon”. Kobieta ma nieproporcjonalnie małą okrągłą głowę bez zaznaczonych rysów twarzy, a w części dolnej – dwie niemal regularne półkule bujnych piersi z zaznaczonymi wklęsłością sutkami. Praca powstała na fali Odwilży po śmierci Stalina, która w sztuce oznaczała rezygnacją z popierania socrealizmu i zwiększenie zakresu swobody artystów. Alina Szapocznikow, która początkowo, po powrocie do kraju w 1951 roku, po studiach w Pradze i w Paryżu, realizowała rzeźby w obowiązującym nurcie realizmu socjalistycznego, zwróciła się wówczas w stronę poszukiwań formalnych. Jej zainteresowania skupiły się na cielesności, a zwłaszcza na gloryfikowaniu, wręcz narcystycznym, piękna młodego kobiecego ciała. Rzeźby Szapocznikow z tego okresu cechuje witalność, zmysłowość, pewnego rodzaju rozbuchany erotyzm. Artystka akcentuje elementy wskazujące na płodność takie, jak piersi czy brzuchy. Jak pisała w 1972 roku: „Mój gest kieruje się w stronę ciała ludzkiego, tej >>strefy całkowicie erogennej<<, w stronę najbardziej nieokreślonych i najulotniejszych jej odczuć” ( „Alina Szapocznikow. Zatrzymać życie", Kraków, 2004). W omawianej pracy, postać została w znacznym stopniu zmonumentalizowana i uproszczona, głowa ma schematyczny kształt, a piersi zostały sprowadzone do dwóch kul, które stanowią stabilną podstawę. To pewne podparcie to cecha charakterystyczna prac artystki pochodzących z tego okresu. Były one z reguły niskie i przysadziste, dopiero z czasem zaczęły piąć się ku górze.

W obszernym katalogu rzeźb Aliny Szapocznikow jego autorka Jola Gola wskazuje, że „Piękna kobieta" w swej bujności form i z ekspresją pełną erotyki była często przeciwstawiana powstałej rok wcześniej pracy „Ekshumowany" ukazującej „wypaloną”, pozbawioną kończyn ludzką sylwetkę. Obie kompozycje silnie ze sobą kontrastują, przeciwstawiając rozkwit i życie - destrukcji i śmierci. Ta dwoistość wydaje się charakterystyczna dla całej twórczości Szapocznikow, która odnosząc się do cielesności ukazywała zarówno jasną, jak i ciemną stronę życia.

Dorota Stolarska-Kultys