Alina Szapocznikow
Naga
Datowanie: | 1961 |
Technika: | technika własna |
Rozmiar: | wys. 160 cm, szer. 40 cm, głęb. 35 cm |
Sposób nabycia: | zakup |
Data nabycia: | 12.12.1977 |
Numer inwentarzowy: | MS/SN/R/262 |
Dzieło dostępne na ekspozycji: | tak |
Opis dzieła
„Naga" to rzeźba wykonana z lastriko o formie figuratywno-biologicznej. Jej kształt został wydłużony, zbudowany z organicznych wypukłości. Kompozycja zwieńczona jest u góry spłaszczoną formą, u dołu utrzymuje się na dwóch różnej grubości „odnogach” wtopionych w prostokątną podstawę. W rzeźbie da się rozpoznać nawiązania do kobiecego ciała: korpus, ramiona, piersi i wydatne biodra. Jednak zostało ono poddane transformacji w kierunku formy biologicznej, inspirowanej światem roślin. Wydłużone, pozbawione rąk ciało pełni rolę łodygi podtrzymującej niedookreśloną kwitnącą formę, w którą przemieniona została głowa. To element, który uległ - zarówno w omawianej kompozycji, jak i innych pracach Aliny Szapocznikow - największej deformacji i najsilniej zatracił konkretny kształt. Jak gdyby całkowicie przeniósł się w świat biologii, podczas gdy reszta ciała nadal znajduje się w procesie transformacji i roztapianiu w formie kwiatu. Autorka zdaje się z lubością obserwować ten żywy proces, w którym ujawnia się pewnego rodzaju niesamowitość ciała. Szapocznikow, która jeszcze na początku lat 50. realizowała prace bliskie realizmowi, w drugiej połowie dekady zaczęła odchodzić od mimetyzmu na rzecz abstrakcji. W swoich pracach dążyła do zatracenia konkretnego kształtu poprzez redukcję rozpoznawalnych form, a jej styl ewoluował w stronę biologiczności. Forma stała się drugorzędna wobec potrzeby opowiedzenia o sile wewnętrznego życia organizmu i jego biologii. Mimo tej postępującej destrukcji i nieustającemu rozpadowi, artystce udawało się jednak przechować w rzeźbie konkretny kształt. Według Arnauda Labelle-Rojoux, francuskiego artysty, który pisał o pracach Szapocznikow, jej realizacje „należą do najbardziej intensywnych prób osiągnięcia >>bezkształtnego podobieństwa<<, jakie kiedykolwiek przedsięwzięto.” („Przeklęta strona Aliny Szapocznikow", w: „Alina Szapocznikow. Zatrzymać życie", Kraków, 2004). Określenie to wydaje się najbardziej adekwatne dla dzieł artystki, w których zawarta jest pewnego rodzaju idea cielesności ukryta w abstrakcyjnych formach.
Dorota Stolarska-Kultys