Karol Hiller
Promień
| Datowanie: | 1933 r. |
| Technika: | malarstwo olejne |
| Materiały: | farby olejne, płótno |
| Rozmiar: | wys. 120,5 cm, szer. 60 cm |
| Sposób nabycia: | dar |
| Data nabycia: | 1937 |
| Numer inwentarzowy: | MS/SN/M/101 |
| Dzieło dostępne na ekspozycji: | tak |
Opis dzieła
„Promień" zdaje się ukazywać to, czego oko ludzkie nie widziało. Mgławice organicznych form układają się w dwa półkoliste kształty. Na ich styku dochodzi do erupcji jasnych, niemal opalizujących barw, z których strzela snop światła – klarowna, stożkowa forma – iskrzący się promień. Nierozstrzygnięte zostaje, czy chodzi o obraz alchemicznej transmutacji, fizycznej przemiany materii w światło, astronomicznego zjawiska czy może religijnego dzieła stworzenia. Obraz stanowi dobry przykład teorii „nowego widzenia”, którą Hiller opisał w 1934 roku. Nowe widzenie zakładało istnienie „czynnika uczuciowego” w odbiorze dzieł sztuki. Czynnik ten przekraczał mechanikę patrzenia na rzecz mimowolnych skojarzeń, a więc podejścia psychologicznego i intuicyjnego. W Hillerowskim nowym widzeniu abstrakcja wzbogacona została o elementy „witalne” zaczerpnięte z „bogactwa natury”. Formotwórczy charakter światła artysta związał również z autorską techniką graficzną – heliografią (dosłownie: „malowanie światłem”), w której kompozycje fotograficzne były uzyskiwane z negatywu – odręcznie pomalowanej kliszy celuloidowej.
Paulina Kurc-Maj (Cytat za: „Abecadło", red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb. [113]).
