Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Narodziny zieleni" to abstrakcyjna kompozycja malowana pastelem na tekturze. Rysunek przedstawia obłą barwną formę wpisaną w prostokątną ramę, tworzącą iluzję przestrzeni. Charakterystyczne dla całej twórczości Jana Berdyszaka jest podejmowanie prób rozbicia jedności obrazu w jego tradycyjnym kształcie dwuwymiarowego czworokąta. Dzięki tego rodzaju działaniu na znaczeniu zyskuje to, co wydarza się pomiędzy poszczególnymi elementami dzieła, takimi jak płaszczyzna i przestrzeń (która szczególnie interesują artystę), oraz emocjami i zdolnościami percepcyjnymi widza. Berdyszak stara się ujawniać napięcia powstające między tym, co konwencjonalnie moglibyśmy określić jako „puste” i „pełne”, przy czym pustka przestrzeni jest przez niego postrzegana jako odrębna jakość. Staje się swego rodzaju bytem w procesie postrzegania dzieła przez odbiorcę, dostrzegającym jej obecność. Przestrzeń jest dla artysty ważniejsza niż materialne aspekty dzieła. W swoich realizacjach dąży on do tego, by za pomocą środków formalnych zwrócić na nią uwagę. Działania Berdyszaka zyskują swoją pełnię w monumentalnych obrazach olejnych, rzeźbach i instalacjach, tworzy on jednak także grafiki i rysunki. Te ostatnie stanowią często punkt wyjścia dla zagłębienia się w wybrany problem artystyczny, który nierzadko zyskuje ostateczny kształt w większej skali. Czasem zdarza się jednak, że podjęte zagadnienie wyczerpuje się już na tym wczesnym etapie i rysunek zyskuje status odrębnego dzieła. Niezależnie jednak, czy prace na papierze mają charakter szkicu, czy też stanowią realizacje niezależne, umożliwiają wgląd w warsztat artysty i w jego liczne eksperymenty z formą.

Tytuł pracy – „Narodziny zieleni", odnosi się do koloru, czyli zagadnienia również zajmującego istotne miejsce w twórczości Berdyszaka. Barwa pełni u artysty funkcję symboliczną, stanowiąc wyraz określonego sensu zawierającego się w trzech wartościach, które autor jej przypisuje: przestrzeni, ruchu i treści. Jak jednak zauważa artysta: „Człowiek może w relacje kolorów wprowadzić tylko częściowy porządek, a następnie to wymyka mu się spod kontroli”. W komponowaniu pozwala więc sobie także na element przypadku.