Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Grafika zastępcza dla video
Grafika zastępcza dla video
Inne do bazy - forma przestrzenna; Byt do bazy - 2 rysunki z tekstem

Jan Berdyszak

Inne do bazy - forma przestrzenna; Byt do bazy - 2 rysunki z tekstem

Udostępnij:
Datowanie: 1982-1984
Technika: rzeźba, rysunek
Rozmiar:wymiary różne
Sposób nabycia:zakup
Data nabycia: 08.07.1985
Numer inwentarzowy:MS/SN/R/368/1-2
Dzieło dostępne na ekspozycji:tak

Opis dzieła

Praca składa się z prostopadłościennej formy wykonanej z malowanej na biało sklejki i szyb. Forma stoi na długim, wąskim boku prostopadle do ściany. Od jej dolnych rogów odcięty został „klin”, który wypełniony jest cienkimi szybkami układanymi ukośnie. Powstały w ten sposób przejrzysty zielonkawy kształt opiera się o ścianę. Nad formą przestrzenną wiszą dwa rysunki, umieszczone pionowo w passe-partout. Na górnym znajduję się odręcznie napisany tekst artysty: „Jest kubek do picia i picie do / kubka, jest papier do pisania / i może być pisanie do papieru, / jest myśl wobec czegoś i jest coś wobec myśli / Są bazy? / Są bazy do, bazy dla, bazy od, / bazy baz. / Są rzeźby do baz / INNE do baz i BYTY do baz. / 18.XII.1982”. Poniżej napisu umieszczony został rysunek leżącego prostopadłościanu z wyciętą ażurowo większą częścią, przez którą widać ścianę. Na dolnym rysunku narysowany został pięciościan, który jest bazą wyciętego z papieru równoległoboku. Również w formie przestrzennej wyodrębnić możemy bazę – formę wykonaną ze sklejki i szybki.



Praca należy do większej grupy dzieł noszących ten sam tytuł. Punktem wyjścia do ich powstania były pytania natury filozoficznej, silnie obecne w całej twórczości artysty. Dotyczyły one zarówno obecności w rzeczywistości samej formy, jak i jej istnienia potencjalnego, możliwości poznawczych człowieka, a w końcu także statusu ontologicznego samych pytań, czego wyrazem jest krótka notatka zamieszczona na jednym z rysunków. Artysta jest zdania, że świat jest poza nami i nie poddaje się próbom klasyfikacji. Tworzone przez niego obiekty ukazują ulotne sytuacje, wymykające się nazwaniu. W swoich notatkach pisał o niewyrażalności, którą wywołuje, narzuca i umiejscawia sztuka. Jest ona, jak zauważa „z ponad granic dychotomii, a przynależy do sumy bytów” (Katalog wystawy Jan Berdyszak. Inne do bazy, BWA Leszno, 1985). Wydaje się, że wynika to ze specyficznej właściwości sztuki, która jest jednorazowym doświadczeniem zamierzonego i nieoczekiwanego, czymś pomiędzy „jest”, a „nie ma”. Ten stan „pomiędzy” szczególnie interesował autora, który zauważał, że te dwa stany mają się do siebie, jak byty do istot.


Dorota Stolarska-Kultys

Jan Berdyszak

Ur. w  Zaworach k. Książa Wielkopolskiego. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu (1952-58). Przebywał na stypendium Rządu Francuskiego w Paryżu (1970) i stypendium Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku (1975). Od 1965 wykłada w Państwowej Wyższej Szkole Sztuki i Projektowania (obecnie Akademia Sztuk Pięknych) w Poznaniu oraz od 1992 w Instytucie Sztuki i Kultury Plastycznej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze. W końcu lat 50. zaczął malować abstrakcyjne obrazy wywodzące się z geometrii. Rzeźbą zajął się dopiero od 1962, a od 1970 rysunkiem. Tworzył też scenografie, grafiki, książki artystyczne,...