Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Fotografia „Liść dyni" ukazuje fragmentaryczne ujęcie liścia widzianego z góry. Anton Stankowski skupia się na jego fakturze, która wypełnia całą kompozycję oraz na rozkładającym się nierównomiernie świetle. Uwagę zwraca nietypowa, nowoczesna perspektywa, kierująca spojrzenie w głąb przypominającego krater fragmentu liścia. Artysta zainteresował się fotografią w drugiej połowie lat 20. XX wieku, w znacznym stopniu za sprawą swojego profesora Max'a Burchartz'a, pod którego kierunkiem studiował w Folkwangschule w Essen. Burchartz odbył w 1922 roku kurs u Theo van Doesburga w szkole Bauhausu, gdzie zetknął się z nowymi awangardowymi trendami, które przekazywał dalej swoim studentom. W jego pracowni Stankowski podejmował swoje pierwsze eksperymenty z fotografią. W obszarze jego zainteresowań znalazły się przede wszystkim przedmioty ukazywane w nieoczywisty, często abstrakcyjny sposób. Stankowski starał się wydobywać ich fotograficzny charakter i aspekty formalne. Reprezentowane przez niego konstrukcyjne podejście do obserwowanej rzeczywistości i czysta rejestracja obrazowanego obiektu wpisują jego prace w nurt Nowej Rzeczowości (Neue Sachlichkeit). Kierunek ten rozwijał się w latach 20. i 30. XX wieku w Niemczech i obejmował malarstwo, fotografię, film i literaturę. W sztukach plastycznych pojawił się jako opozycja wobec ekspresjonizmu i abstrakcji, a w fotografii jako odpowiedź na dominujący od lat piktorializm. W przeciwieństwie do piktorialistów, entuzjaści „nowej fotografii” nie starali się ukrywać mechanicznego charakteru odbitki, dostrzegając zawarty w niej potencjał. Poszukiwali nowej formy, bliższej istocie obrazowania fotograficznego aniżeli estetyka piktorialna. Interesowała ich materialność obiektu, której rzetelne oddanie umożliwiała mechaniczna reprodukcja precyzyjnie i realistycznie odwzorowująca formy i faktury. Stankowski był przeciwnikiem retuszowania fotografii, przywiązywał wagę do specyfiki materiału i techniki wykonania. Nie odrzucał przy tym aspektów estetycznych, które wyrażały się w sposobie ujmowania obiektu, kompozycji obrazu czy w światłocieniu. Zabiegi te kontrastowały często z przedstawionymi zwykłymi, niewyróżniającymi się niczym przedmiotami.